Ez dira pasako!

Leonidas, Espartako errege gihartsu eta jasankorra berriki ikusteko aukera izan dugu 300 izeneko filmean. Persiarrak laidotzeaz gain, amerikartutako topiko guztiak azaltzen ditu filmak: erlekume asiarra indibidualismo greziarraren parean, eta balore eta gizontasun espartarra koldarkeria eta traizio persiarraren kontra.

Leonidas mitifikatua agertzen da zinean, Jerjes emagizonaren kaltean. Leonidasen eta bere guardiako hirurehun gudarien sakrifizioa etsai boteretsuago baten aurrean balentriaren adibidetzat jo izan da. Ziurrenik ez zen historiako Ez dira pasako! lehenengoa izan, baina bai ospe gehien lortu zuena.

Diziplina taktiko nabarmenarekin eta 32 kilo pisatzen zuen ekipamendu indibidualez osatuta (lantza, ezpada motza, kaskoa, bortzegiak, armadura eta 91,5 zentimetroko ezkutua) Espartako armada antzinako Grezian zegoen gerrako makinaria beldurgarrienetakoa zen. Espartarra hitzak bizitza-estilo gogorra, neurritsua, irmoa eta zorrotza adierazten du oraindik ere.

1962an, gai klasikoen boom-aren garaian, The 300 Spartans estreinatu zen Rudolph Matéren zuzendaritzapean. George St. Georgeren gidoiak Herodotoren erreferentzia ugari zituen, eta azken eszenan kameraren angeluak espartar soldaduen lantzek eta ezkutuek osatzen zuten lerroak jarraitu ondoren, angelua igo, eta gudaroste inbaditzailearen mugagabetasuna erakusten zuen. Gerra Hotzeko fruitu zen filma horrek mendebaldeko gizaki aske gutxi batzuen ahalegina kontatzen zuen ekialdean esklabo bihurtutako horden aurka.

Filma horretan inspiratu zen Frank Miller oraingo filmaren izen bereko komiki atipikoa eta interesgarria gauzatzeko, Bartzelonako Komikiaren Erakusketan Atzerritar Lan Onenari eskainitako lehenengo saria jasoz. Historiaz agertzen duen zehaztasunik ezaz haraindi, binetek duten indar plastikoak edozein objekzio gainditzen du. Bertan dago, finean, 300 filmaren iturburua.

Inmolazioaren irudia ez da berria. 1943an, esaterako, Alemania naziak zeukan nazioarteko propagandarako Signal aldizkariaren martxoko ale bereziak, Europako Ezkutua izenburuarekin, VI. Armadak Stalingradon jasotako porrota argitzen zuen, Leonidasen bustoaren ilustraziopean. Irakaspena argia zen: Wehrmachtek mendebaldeko zibilizazioa babestu zuen ekialdeko arriskuaren aurka, espartarrek K. a. 480 urtean Termopiletan egin zuten bezala.

Baina Termopiletan ez ziren Leonidas eta bere 300 gudariak bakarrik egon. Zori berdina jaso zuten Demofiloren gidaritzapean gelditu ziren 700 tespiarrek, eta 300 tebastarrek ere, azken horiek Herodotok persiarren aldeko eta koldartzat jotzen baditu ere. Bi kontingente horiek Beoziatik etorriak ziren, Termopiletatik zertxobait hegoalderago dagoen eskualdetik. Espartarren heriotza heroikoa unibertsalki ezaguna da, baina ez da hala gertatzen Tespias hiriko 700 hoplitek egindakoarekin, nahiz azken horien sakrifizioa handiagoa izan oraindik. Lehendabizi, ez zutelako konpartitzen espartarrek zuten etika militar krudela, non heriotza hobeagoa baitzen bizitza mespretxagarria baino. Eta bigarrenez, Leonidasen hirurehun gudariek Esparta osoko indar militarraren ehuneko laua osatzen zutelako soilik, 700 tespiarrek, aldiz, polis txiki horretako garai militarrean zeuden gizonezkoen osotasuna ordezkatzen zuten bitartean. Eta ondorioz, Jerjesek erabat suntsitu eta erre zuen Tespias.

Termopiletako borrokaldiak bost egun baino ez zuen atzeratu Jerjesen progresioa. Ondorengoa badakigu, Salaminako itsas-porrotak eraginda, Jerjes Pertsiara bueltatu zen Grezian gudaroste urriago bat utziz, Mardonio haren suhiaren agintaritzapean. K. a. 479an, azkenik, greziarrek Plateako garaipena lortu zuten. Hala ere, pertsiarrek ez zioten heleniarren arazoetan esku hartzeari utzi, Greziako polis desberdinenen arteko liskarrak aprobetxatuz.

Hala ere, Termopiletako espirituak iraun zuen heleniarren artean. Mende eta erdi beranduago Alexandrok Inperio Akemanidaren aurkako kanpaina eraiki zuen, eta beste Dario batek, III.ak, bere bizitza eta erresuma galdu zuen mazedoniarekin borrokan.