"Bilbo hiri poetikoa da, aurpegi asko ditu eta nik zikinena aukeratu dut"

Iritsi berria da nobelagintzara. Ugerra eta kedarra da Sonia Gonzálezek (Barakaldo, 1977) kaleratutako lehen nobela, Aurretik Sagarroiak poema liburua plazaratu zuen, Euskaltzaindiaren Felipe Arrese Beitia saria jaso ondoren. Bilboren zatarkerian kokaturiko istorio garratza da azaltzen du eleberrian, errealismo handiz pertsonaien barru-barruraino hurbilduz.

Galdera. Liburuan agertzen den Bilbo ilunak ez dirudi egungoa, desagertzear dagoen hiria baizik. Itxuraldaketa horren kritikarik al dago nobelan?

Erantzuna. Desagertzearena ez da pena sentitzeko modukoa, baina, agian, irudi hori, Bilbo handia, langileria, birmoldaketa, ikusi daiteke nostalgiaz. Neurri batean, ugerra eta kedarrak, zentzu metaforikoan, oraindik irauten dute Bilbon; ahalegindu dira estaltzen baina hainbat jende dago oraindik kaleetan, langabeak, pobrezia, eta bitartean saltzen digute Bilbo politagoa dagoela. Baliteke egun okerrago egotea liburaren istorioa kokatzen den garaian baino, alegia, laurogei edo laurogeita hamarreko harmadaren inguruan. Baino, bestetik, nostalgia sentitzerik ez dago, ezin zara atzean gelditu eta.

"Baliteke Bilbo eleberria kokatuta dagoen garaian baino okerrago egotea"

G. Zein ondorio atera beharko luke irakurleak nobela irakurritakoan?

E. Hori norberak ikusi behar du, ni ahalegindu bainaiz, hain zuzen, ondoriorik ez ateratzen. Gauzak zuzen ala oker diren nik ez dut erabakitzen. Istorio garratza kontatzen da; zati batzuk nahiko sinesgarriak eta beste batzuk asmakizun hutsa. Baina funtSean pertsonaiak nahiko sinesgarriak direla deritzot.

G. Kat, droga eta delinkuentzia munduan dabilena eta Eñaut, ekintzaile politikoa, elkar maitatu ez maitatu dabiltza. Paralelismorik dute bi pertsonaia hauek?

E. Baliteke, baina azken batean paralelismoak edozein gizakiren artean atera daitezke. Guztiok, funtsean, oso antzekoak gara. Barneko grinak eta sentimenduak ez dira aldatzen. Nobelan agertzen diren pertsonaia nagusien arteko parekotasunak badaude. Bizitza azken muturreraino eramaten dute eta agian horregatik antzekoak dirudite.

G. "Halaxe naiz nik nahi dudalako", dio Katek nobelan. Errealitatean ere honela da?

E. Bai. Gertatzen da norbait jokaera ezberdinaz ikustean berehala pentsatzen dugula arrazoi sakonak izango dituela modu horretan jarduteko. Agian, batzutan, horrela izango da baino bestetan norberak bere bidea aukeratzen du eta inolaz ere ez da trauma baten ondorioa.

G. Amodioa da, modu batean edo bestean, pertsonaia guztiek buruan darabiltena.

E. Horixe pertsona guztiok baitaukagu amankomunean. Dagoenean, dagoelako, eta ez badago, faltan dugulako. Albokoak segurtasuna ematen dizulako. Istorio honetan sufritu egiten dute, gogor, baino zer edo zer sentitu behar da, ezta?

G. Zein puntutaraino esan daiteke patuak mugatzen duela norberaren bizitza?

E. Bada garrantzitsua. Izan ere, bien arteko diferentzia horretan ere datza, Katen patua -delinkuentea- bete egiten da, hasiera batetik antzeman daiteke zer gertatuko zaion, baina Eñauten -militantea- kasuan ez da modu horretan gertatzen. Ez dago hain garbi honen geroa.

G. Mezu politikorik al dago eleberrian?

E. Ez, ez dut uste hori horrela denik. Bi pertsonaia daude eta kasu batean badirudi ez dagoela irtenbiderik. Eñauten kasuan, aldiz, irtenbidea badago baina ez politikoa, irtenbidea ez baita espero daitekeena. Jendea patuarekin gora eta behera bizi da, ezin burutik kendu, ea predestinatuta ote gauden jakin guran; eta nobela honetan, espreski, aukera biak ematen dira.

G. Bilbo hiria, Zazpi Kaleak... ez al da gai landua nobelagintzan?

E. Egia da landu dela baina larria ere ez da nire ustez. Ezen, Bilbo nahiko hiri poetikoa da. Bilbo anitz dago oraindik ere. Zikinena edo dena delakoa aukeratu dezakezu, nik egin bezala. Baina Euskal Herrian edozein istorio osatzerako orduan eta hiri bat aukeratzekotan, zein izango da Bilbo ez bada?

G. Idazteko orduan denboran aurrera eta atzera egiten du salto istorioak. Zer dela eta baliatu zara teknika honetaz?

E. Horrek erraztu egiten dit irakurlearengan interesa piztea. Batzutan atzera-saltoak 10 urtekoak dira nobelan, istorioan presente dena hobeto azaltzeko baliogarri izan zait. Azken batean bizitza bera orainaldian bizi dugu baina beti aurrera eta atzera begira gaude eta hori isladatu gura izan dut.