Libros ao servizo da patria
Naquel círculo de xiz galaxiano —a expresión é un arremedo de Xosé Manuel Beiras sobre o título de Brecht— que xogou a carta da resistencia cultural contra a ditadura, había homes de todas as pelames. Fermín Penzol foi un deles, o bibliófilo conspicuo e a base económica sobre a que, en non poucas ocasións, se apoiou Ramón Piñeiro. Fóra dos focos e da dedicación á escrita dos seus compañeiros, cos anos foi conformando unha das máis importantes bibliotecas "de tema galego". E Penzol colocou, dende 1963, os seus libros "ao servizo da patria".
"Penzol fixo o que non fixo ningún bibliófilo", explica o académico Xesús Alonso Montero, "xunta libros dende os 15 anos e, chegado un momento, decátase de que deben ser de acceso público". Foi xa 1956 cando aquel galeguista e cazador de libros, nado en Sahagún de Campos en 1901, decidu entregar o seu tesouro á Editorial Galaxia. Sete anos despois quedou formalmente organizada a Fundación Penzol, na actualidade con sede na praza da Princesa de Vigo. A escolla da cidade non foi aleatoria: A Coruña contaba coa Academia e Santiago coa universidade e o vello Seminario de Estudos Galegos reconvertido en Padre Sarmiento; Lugo, Ourense e Pontevedra, con museos; en Vigo non había nada.
