Zure begiak

Bazter odoleztatu haren atzean zure begirada zegoen, hainbat alditan ikusi izan dugun bezala. Horren berri oraindik ez nuela, telebista, hala ere, zerbaitegatik ez nuen piztu nahi. Agian hildakorik gabeko bolada luze samar zihoalako jadanik (gure hemengo neurriak aintzat hartuz), sentipen honek beti baitakar berekin, zirrara gaizto batekin batera, gorputz osoa zeharkatzen digun, eta zoritxarrez bete-betean asmatu ohi duen, susmo uxaezina. Baina berria nahitaez heltzen da beti, era batera zein bestera.

Zure begiak zeuden lurrean hilik zetzanaren atzean, bizitzari berriz ere mehatxu eginez, guztiok zure menpe bageunde bezala. Eta ohi denez, zure semealabatzat hartzen ez duzun bat aukeratu zenuen, aski ondo baitakizu bereizten zeintzuk dira hemengoak eta zeintzuk kanpotarrak. Zu ez baitzara, ez, sekula ez zara izan, bere kumeak irensten dituen pizti horietako bat.

Izan ere, zure izena aho betez ahoskatu eta oihukatzen dutenen artean gutxi izango dira kexatuko zaizkizunak, zerbait lepora diezazuketenak. Horrexegatik daude prest zure sarraskiak serenitate osoz jasateko, gehiegikeria behar den momentuan salatzeko (eta ez askoz gehiagotan, badaezpada), eguneko haizeak horrela eskatzen baitu. Baina gutxien espero duzunean hotelen batean bildu eta zure independentzia aldarrikatzen hasten dira zure semealabak, keinu nabarmen horrek zuk bultzatzen dituzun hilketa selektiboekin zer ikusirik ez balu bezala, biharamunean zure izenean hildakoaren senide eta lagunak agurtzea eta hiltzaileen arrazoiak konprenitzea bateratu daitezkeela pentsatuko bailuten. Horretarako adorea beharbada soberan eman zenien semealabei, baina horren truke haien giza duintasuna desitxuratu arte murriztuz.

Ez al dira konturatzen zure kume horiek bere baitan ekoizten den esne dogmatikoak elikatzen duela bortizkeria (bere hilobitik barka diezadala Octavio Paz-ek bere esaldi haren itzulpen hau)? Zure izenean hiltzaileen konplizeekin adostutako helburu politikoek herri txiki asko beldurraren poderioz sare mafioso baten esku utzi dituztela ez al dute ikusten? Jakina, zure begiak boteretsuak dira oso, boteretsuak eta krudelak, zure semealabenak itsu bihurtzeko gauza ere badira-eta.

Zer da gaizki egin duguna, zuregan hainbesterainoko gorrotoa eragiteko? Zure kume bortitzenen begirada zekenak agerian uzten duen gorroto abstrakto hori nondik dator? Zer asmatu da zure izenean toki askotako giroa biziezina bilakatzeko, itolarria ahal izan den neurrian hedatzeko? Zure ikurrak, begietan marrazten duzun horrek, bizitzak eta askatasunak baino gehiago balio al du? Beldurrak, badakigu, edozein gizaki bihurtzen du koldar, baina zergatik utzi zenigun koldarrak izaten beldurraren diktadura erabat zabaldu arte?

Galderoi ez al liekete zure semealaba kutunek erantzun behar gehienbat, eta ez mugarik gabeko zure suminak jasan behar dutenek? Ala zure begiradaren lilurarekin alderatuz, erantzukizunak ez du inolako pisurik?

Nola esango dizugu, uler dezazun, zure ordezkariak aukeratzeko orduan huts egin zenuela, huts ikaragarria? Zure alde beste inongo interesik gabe lan egin (eta egingo) zutenak kanpoan bizitzera behartu dituzu, eman ahal zenien babesa betiko ukatuz. Eta gelditu direnen artean, asko dira isilpean bizi behar dutenak, zure zartadak utzitako deserrian. Aldaketen esperoan luzaro egon gaitezke (eta egon beharko dugu), baina itxaropenak, egia esan, oso ahulak dira.

Jakin behar duzu, hala eta guztiz ere, eta bestela errepikatuko dizugu, honek bukatu beharko duela egunen batean, nahiko genukeen bezain laster ez bada ere. Bukatu beharko du. Diktadura gogorrenak desagertu diren bezala, horretan sinestea zaila egin ohi zaigun arren. Baina bitartean, ondo dakizun bezala, heriotza etorriko da berriro, gizona bakardadean harrapatzen duen heriotz koldarra, eta zure begiak izango ditu, zure begi gorrotoz eta odolez lausotuak, Euskal Herri madarikatua.