Letras baixo o sol

Para os que devecemos por ler, o verán é sempre un tempo de rencontro cos libros. Por variar, as vacacións poden ser unha boa ocasión para achegármonos a eses xéneros, autores ou temas menos coñecidos e para transgredirmos as fronteiras que ao longo do ano nos impomos como lectores.

Se cadra este é tamén un momento axeitado para sabermos que len os nosos fillos e gañarnos o seu respecto á hora de opinar facéndoo co criterio que só dá a experiencia lectora. Quizais así poderemos entender mellor a súa actitude perante os libros. Non desbotemos os seus consellos, seguro que nos seus andeis hai cousas de interese e, ao revés, busquemos ese punto de encontro que poden ser algúns clásicos. Xerais redita O can dos Baskerville de Arthur Conan Doyle e O escaravello de ouro e outros contos de Poe, e en Galaxia temos ao dispor a edición completa de Oliver Twist de Dickens. Para os máis pequenos, e para os adultos que queren manter intacta a curiosidade, recoméndolles Así comezou todo. 34 historias para descubrir o mundo (Xerais), unha versión laica da orixe do universo que non exclúe a Deus nin o demo, e que os fai canxar co big bang. Todo, narrado a catro mans por Jürg Schubiger e Franz Hohler con tanta sensibilidade e humor que convidan a recuncar.

A poesía pode ficar para días morriñentos, pois é amante esixente e reclama atención exclusiva. Pero sempre hai esas tardes de verán nas que a metereoloxía nos serve de adaxe para ficarmos na casa, e entón, que mellor compaña ca dunha voz poética! A paisaxe e o espazo foron sempre motivo de inspiración na literatura galega, aínda que nas últimas décadas perderan un certo protagonismo que están a recuperar de xeito anovado, nesta xeira grazas a César Antonio Molina e Anxo Angueira. O primeiro, en Eume (Galaxia), cunha singular combinación de clasicismo e orientalismo na que ecoan harmonicamente os haikús e os filósofos gregos. Angueira pulsa a lira da neoépica que tan ben manexa en Fóra do sagrado (Xerais), un poemario cuxo título glosa a cantiga de Martin Codax para reivindicar as marxes dunha cidade -Vigo- de vocación heterodoxa.

Hai un tema que sempre esperta interese e que viña reclamando tratamento literario dende hai tempo, sobre todo dende que o éxito nos escenarios de Bicos con lingua revelou que a xente quere que se fale con desenfado do idioma. Falar do galego, e facelo con humor, pode servirnos de catarse colectiva para desafogar frustracións acumuladas. Mentres o milagre non se produce e seguimos a agardar a chegada dese Mesías que sería un goberno realmente comprometido co noso idioma, podemos emocionarnos e divertirnos coa Comedia bífida (Xerais) de Manuel Núñez Singala e cos relatos de Made in Galiza (Galaxia) de Séchu Sende. A primeira, unha farsa na que o galego é sometido a xuízo e á que me atrevo a vaticinarlle tanto éxito como á primeira obra do seu autor, O achado do castro. Pola súa banda, Séchu Sende volta á narrativa cunha colección de fábulas que nos fan abalar entre a emoción, o lirismo, o humor e a reflexión crítica, co idioma como protagonista.

Para os incondicionais da narrativa regresa Marina Mayoral con Case perfecto (Xerais), unha novela na que os seus temas habituais (as relacións familiares, a parella, a maternidade...) se encadran nunha trama cuase policial, cunha historia eficazmente dosificada grazas ao formato epistolar, no que a autora xa se ten amosado como unha experta.

En canto ao ensaio, pode ser un deses xéneros a redescubrir este verán: para curarmos a resaca electoral e botar leña argumental ao debate do voto emigrante, o xornalista Anxo Lugilde convídanos en O voto emigrante. Viaxe pola zona escura da democracia española (Galaxia) a realizar un percorrido histórico por unha cuestión que segue a ser determinante da política galega. E para públicos diversos, Eidos do xornalismo (Galaxia) de Carlos G. Reigosa: información, ética, literatura e tecnoloxía, mesturados nun cóctel singular. Reigosa reparecerá nos vindeiros meses, nese territorio incerto no que ás veces agroman as lecturas máis seductoras, xa que Xerais anuncia dous libros de conversas, un co xornalista e outro con Darío Xohán Cabana. Sorprende que non se lle teña tirado máis proveito en Galicia a este tipo de obras, se cadra porque moitas das que coñecemos adoecen dun exceso de haxiografía. Nunha liña semellante de ambigüidade xenérica están os epistolarios, pois neles -coma no porco- aprovéitase todo: un chisco de rexoubeo por aquí, unhas pingas de crónica social por acolá, unhas migallas de confesionalismo para ligar o amoado, todo salferido cunhas cantas referencias históricas. Pois ben, os dous volumes recén publicados por Galaxia das cartas que Otero Pedrayo lle escribiu a súa nai ao longo de medio século dan para todo iso e para moito máis: de certo que para emocionarnos e para asombrarnos, de novo, coa prosa de Don Ramón.