Gerraren epikaz
2003. urtea. "Egungo gerrek ez daukate epikarik", esan du MacAllister sarjentu ohiak, Ipar Amerikako Estatu Batuetako armadako militar erretretadunak, telebistan Irakeko gerra automatizatuaren irudiak ikustean: egun hartan bostehun misil telegidatu baino gehiago jaurti zituzten Bagdad gainean. "Botoi bat sakatu, eta kitto dena. Ez dago jadanik joko garbirik. Bost axola haiei gerraren arau guztiak!", bota du agureak, zakar, II. Mundu Gerrako bataila handiak gogoan. "Horiek bai gerrak, garai hartakoak", amaitu du, suspirio batez.
1916. urtea. "Egungo gerrek ez daukate epikarik", esan du Leclerc tenienteak, Frantziako armadako militar zaharrak, Verdungo bataila odoltsuari buruzko albisteak irakurtzean: han, sei hilabetetan zehar, hirurehun mila hildako izan zituzten hala frantsesek nola alemaniarrek. "Gasez beteriko bonba bat jaurti, eta kitto dena. Ez dago jadanik joko garbirik. Bost axola haiei gerraren arau guztiak!", bota du agureak, zakar, 1870eko gerra franko-prusianoko gudarosteen mugimendu dotoreak gogoan. "Horiek bai gerrak, garai hartakoak", amaitu du, suspirio batez.
1805. urtea. "Egungo gerrek ez daukate epikarik", esan du Schmöller komandanteak, Austriako armadako militar erretiratuak, Austerlitz-eko bataila erraldoiari buruzko albiste zehatzak jaso zituenean: Napoleonek sekulako garaipena lortu zuen bertan Austriako eta Errusiako armaden aurka. "Fusilarien errenkada amaigabeak hiltegira bidali, eta kitto dena. Ez dago jadanik joko garbirik. Bost axola haiei gerraren arau guztiak!", bota du agureak, zakar, Zazpi Urtetako Gerrako bataila handi eta ordenatuak gogoan. "Horiek bai gerrak, garai hartakoak", amaitu du, suspirio batez.
1503. urtea. "Egungo gerrek ez daukate epikarik", esan du Verducci condottiero-ak, Milan aldeko mertzenario-gudaroste baten buru izandakoak, espainiar tertzioek Ceriñola-ko batailan egin zutena jakitean: Gran Capitán delakoaren garaipen handienetakoa izan zen hura. "Arkabuzak barra-barra erabili, eta kitto dena. Ez dago jadanik joko garbirik. Bost axola haiei gerraren arau guztiak!", bota du agureak, zakar, su-armak zurrumurru ilun baino ez ziren urteak gogoan. "Horiek bai gerrak, garai hartakoak", amaitu du, suspirio batez.
1415. urtea. "Egungo gerrek ez daukate epikarik", esan du, bere gazteluko sutondoan, Chauvin-eko konteak, Azincourt-eko batailari buruzko bertso berri batzuk entzutean: Ehun Urtetako Gerraren episodio hartan Frantziako zaldunak garaitu zituen oinezkoez osatutako armada ingeles batek. "Lantza luzeez hornituriko bilau zorritsu batzuk zalduneriaren aurrean ipini, eta kitto dena. Ez dago jadanik joko garbirik. Bost axola haiei gerraren arau guztiak!", bota du agureak, zakar, antzinako zaldunen arteko lehia ohoretsua gogoan. "Horiek bai gerrak, garai hartakoak", amaitu du, suspirio batez.
Kristo aurreko 168. urtea."Egungo gerrek ez daukate epikarik", esan du Pertseok, Mazedoniako erregeak, Pidnako gudu-zelaian jazotakoa oroituz: egun hartan Italiatik heldutako legionariek hogei mila hilotz mazedoniar utzi zituzten bertan, eta Grezia zaharraren konkista burutu zuen Erromak. "Falangearen tradizio militar agurgarria errespetatzen ez duten legioak mugimenduan jarri, eta kitto dena. Ez dago jadanik joko garbirik. Bost axola haiei gerraren arau guztiak!", bota du erregeak, zakar, Homerok Iliada-n kantatutakoak gogoan, gerlarien arteko buruz-buruko borroka haiez. "Horiek bai gerrak, garai hartakoak", amaitu du, suspirio batez.
MacAllister sarjentuaren, Leclerc tenientearen, Schmöller komandantearen, Verducci condottiero-aren, Chauvin kontearen eta Pertseo erregearen biktimen iritziak, edonola ere, ez dira gugana iritsi.
