Ahopeka literatur sistema garatzen

Bada egunotan han-hemenka literatura gustuko ez dutenen ahotan ere dabilen zurrumurrua: Elorriagak Espainiako Narratiba Sari Nazionala eskuratu du! Literaturak komunikabideetan izan ohi duen espazio murriztu hori egun batzuetan zabaltzea lortu du. Baina, beldur naiz, horrelakoetan ez ote ditugun zenbakiak eta izenak gehiegitxo begiratzen. Eta eleberriaz eta literaturaz hitz egiteari utzi eta erkaketez jarduteari ekiten diogu, gure matematika gaitasunak harrotuz: Espainiako Narratiba Sari Nazionala soilik euskaldun batek, (Atxagak, alegia?) eskuratu zuela orain artean; Elorriagaren lehenengo eleberria dela; Elorriagak hogeita zazpi urte ditu; aurreko irabazleen maila; literatur historian sarituek izan duten lekua ... Azken batean, sariak iristean eleberriaz hitz egiteari utzi eta literatur sistemarekiko ardura pizten da, batik bat bi mailatan: idazlearen irudiari dagokionean eta literatur sisteman eleberri horrek beteko duen lekuari dagokionean.

Idazleari begiratuz, sariak gizartearen gehiengoarentzat ezezaguna zen idazle baten irudia kaleratzen lagundu du, eta pixkanaka komunikabideek eskainiriko flashek eman dute ezagutzera idazle horren irudia. Neurri handi batean irudi jakin bat sortuz, jada gizarte horretako irakurleen irakurketa baldintzatuz. Eta agian idazlearen ondorengo idazlan asmoak ere baldintzatuko ditu. Bestetik, sariak eleberriak literatur sisteman beteko duen lekuaz mintzatzera garamatza. Baina, zein sistemarekiko ardura? Euskal literaturaren sistemarekikoa (euskaraz idatzirikoa) edo gaztelerazko literaturaren sistemarekikoa (gazteleraz idatzirikoa)? Izan ere, Unai Elorriagak idatziriko eleberria saritu da, baina bere gaztelerazko itzulpenean. Hartara, baldintza hauetan sarituriko eleberriak euskal literaturaren eremuan eraginik baduen aztertzea ere oso adierazgarria da. Dirudienez, badu eraginik. Aztertzekoa litzateke eragin hori saria irabazteak sortu duen edo komunikabideek bultzatu duten. Baina, argia da irakurleengan literatur sistemaren norakoak ahopeka zabaltzen direla.

Dena den, Unai Elorriaga jada lekutxo bat eginez joan da euskal literaturan saria irabazi aurretik ere (eleberriaren harrera ezin hobea lekuko). Baina, zorionez bigarren lan bat egiteko Igartza Saria ere jaso zuen, bere idazteko trebetasuna omentzeko beste keinu bat; eta beraz, itxaropenez, azken sari honek bere idazketa ez baldintzatzeko.

Baten bat ere kexuka ibiliko da Unai Elorriagak hogeita zazpi ez, hogeita bederatzi urte dituela gogoratuz. Hogeita zazpi, hogeita bederatzi... berdin dio. SPrako tranbiak soilik eramango gaitu literaturaren txoko eder batetara, ez zenbaki aldakorrek.