Un botín chamado Galicia

Estou a seguir con devoción cada novo capítulo informativo da trama de corrupción na rehabilitación de arte sacra en varias parroquias de Pontevedra e Ourense, que polo visto implica a un grupo promiscuo de técnicos da Xunta e eclesiásticos, e debo confesar que sinto un estraño, enfermizo e sinuoso orgullo. Esta non é unha corrupción vulgar, desalmada, profana e materialista, estilo Gürtel. Non. Estamos ante unha obra canónica. Un corrupción incorrupta, á procura da perfección.

"Súbele un pelín el precio a las imágenes y que Dios reparta suerte".

Así fala o mestre alquimista, o maxín da metempsicose orzamentaria, quero dicir, o alto funcionario que decidía o destino das subvencións restauradoras. Se o destino do diñeiro era o lugar sagrado, algo hai nel do sancristán das Divinas palabras. En lugar de escandalizarse, ganas dan de engadir: "Amén, señor xefe rehabilitador!". Ou mesmo: "Fiat, patrón, secumdum verbum tuum!".

Non é unha corrupción desalmada, vulgar e materialista, estilo Gürtel. É unha obra canónica

Nada que ver coas fanfurriñadas de Correa e a súa tropa de señoritos chulos. Aquí haber haberá unha corrupción do copón, mais ten este pouso de latín, este xeito de retablo das marabillas. Santos e virxes que exsudan pan de ouro. Ese milagre da pedra enxebre que florece, sexa ou non Ano Santo. Ese hálito de céfiro celeste que fai que unha reitoral de parroquia galega, a de Paraños, viaxe polo mundo virtual multiplicando o prezo real. Os veciños din que foi un espolio. Están adoecidos os veciños por esta levitación do patrimonio, esta transmigración do territorio por Internet. Ás veces son os laicos onde pousa a conciencia sacra, o que chamamos virtude, e isto é algo que desconcerta aos curas que pensan o que Mirabeau: "Ao pobo, para ser formidábel, abondaríalle con permanecer inmóbil".

A Igrexa tradicionalista, para estas cousas, ten moita "memoria histórica". Unha memoria da propiedade do universo. Para moitos cregos conservadores non existe tanto o paraíso prometido coma o paraíso perdido. Así que a tal reitoral restaurada en plan spa e revendida sen complexos por Internet sería parte xa da célebre donatio do emperador Constantino, que disque legou todo á Igrexa no século IV, aínda que logo resultou que a tal herdanza fora unha estafa redactada na Idade Media.

A investigación xudicial tiña que empezar por aí, por Constantino, cando disque a Igrexa "deixou de ser virxe". Ou por aquel León X que vendeu en poxa 250.150 postos eclesiásticos. Cardealados tamén. A 30.000 ducados o capelo! Se botase unha man o Espírito Santo, habería que intervir as conversas entre os séculos. Se cadra non sería moi distinto o discurso que vai das Cruzadas e a Inquisición ao da xerarquía integrista de hoxe, eses que endexamais ven a viga no propio ollo. E mira que costa rehabilitar a trabe dun ollo!

Nalgo diso estaría pensando o párroco de Lérez cando confesou ao técnico de Cultura e presunto capo da trama restauradora que á policía non lle dixera nin unha cousa nin outra. Dende o punto de vista exclusivamente lingüístico, coido que sería máis doado interrogar a Vito Corleone, gran crente, que a don Crisanto, o párroco de Lérez. Os axentes ao cargo do caso necesitarían séculos de adestramento para desencriptar a don Crisanto: "No dije mentira, pero tampoco verdad". Velaí esa arte de non mentir sen dicir a verdade. Velaí un auténtico pastor que sobrevoa o rabaño, sempre atrapados os comúns dos mortais entre a verdade e mentira. Sempre adoutrinados dende os púlpitos para falar redondo. Para dicir as cousas pan por pan e barba a barba. E agora, de súpeto, don Crisanto devólvenos á nosa condición de seres simples, incapaces, e menos nunha comisaría, de achar un pasal entre a trola e a verdade. Aquí vemos a calidade humana da nosa trama. Unha vontade de estilo no deslice. As cantidades movidas noutros escándalos son moito maiores, mais os protagonistas non valen un patacón nun casting comparados coa nosa trama enxebre. Pola contra, un don Crisanto sacerdote que domina a arte de non dicir verdade sen dicir mentira e viceversa, ese home móvese á altura de Philip Seymour Hoffman, a inesquecíbel interpretación do padre Fly en Doubt [A Dúbida], un dos filmes de tema relixioso dos últimos anos, no que tamén ten un papel estelar Meryl Streep. Mais para estelar, o papel doutro párroco, don Benito, tamén imputado, que no xulgado de Compostela declarou non recoñecer a súa propia voz.

Dise que a realidade supera sempre a ficción. Mais eu non o vexo así. O que eu penso é que a realidade ten vontade de disfrazarse de ficción, ten vontade de conto. Neste caso, de conto de serie negra, cunha trama político-eclesiástica. A perda da propia voz, o non recoñecela, é un elemento de intriga fascinante. Mentres outros anda a buscar xustificacións e xustificantes, mentres don Crisanto constrúe un relato por enriba da verdade e da mentira, hai outro personaxe que anda á procura da súa voz, que non recoñece na gravación. E tería a de Meryl Streep?

O caso é que os escritores en Galicia andamos ás veces cunha crise de creatividade non porque non haxa asuntos, senón porque os asuntos van ao seu. A realidade galega está chea de fendas e furados por onde foxen as historias. Cando queremos contalas, xa elas andan por aí como lerchas na vox populi. Así que o que nos toca e tomar apuntes. Aprender a contar o que conta a realidade. Nós podemos escribir que agora mesmo Galicia é un botín en disputa. Que o espectáculo da pelexa de galos políticos depredadores arredor das caixas traspasou a liña da mínima responsabilidade, con total desprezo das persoas que confían aí os seus aforros. E a min que non me veñan con santos nesta historia. O día que o presidente da Xunta xure en ofrenda diante do Apóstolo que a caixa que preside Rato non se vai levar o aforro galego, que ese plan non existe, ese día comezarei a fiarme.

Nesta outra historia, a da trama "restauradora", hai polo menos personaxes que falan con sentido histórico, como o arquitecto da Sociedade de Xestión do Xacobeo, que di aos compinches:

-Os voy a repartir Galicia, os voy a dar una herencia de puta madre.

E velaí o fenómeno, un tal Paco, que responde:

-Me parece muy bien, entonces el jueves a las 9.30.

Xa sabemos o día e a hora en que se reparte Galicia. Algo é algo.