O 'indie' despois do 'indie'

"Somos poucos e non nos queremos demasiado", di Martin Wu, o cantante de The Homens, crítico co estabulamento da industria, mais tamén de moito público. "No que atinxe ao pop en galego, eu creo que a etiqueta, de habela, ponse en función do estilo, non por cantar ou non en galego. Sobran prexuízos, si, pero tamén faltan cancións".

Como signo de normalización, Noel Feáns publicita A Regueifa Discos, que editou en cedé o canto galego de Projecto Mourente, Ataque Escampe e Fanny& Alexander. Despois do verán sairán os traballos de Colectivo Oruga e Noise Project. O camiño aínda non é gravar coa Orquesta Sinfónica de Bratislava, como fixeron os cataláns Antònia Font, senón "darlle saída a ese indie en galego" e acabar de corrixir o retrouso mental que vencellaba o idioma "a algo non moderno dabondo para o pop".

Canda Julián Hernández e Nonito Pereira, Feáns forma o xurado do I Concurso 100 Pipers de "música alternativa galega". Este procedemento aínda é usual, pero os novos patrocinios larfan desde hai tempo os rituais promocionais da industria (presentación, single, videoclip). O selo discográfico de Movistar, por exemplo, decidiu apostar polos nigraneses Rag Dog, que participarán a finais de xuño no Festival Rock in Río de Madrid.

Ese aínda non é o xeito habitual de gañar visibilidade fóra. Combo Dinamo (ex-Mistakens), 6PM -que hai un ano presentaban no Primavera Sound o seu celebrado Far from perfect- ou Jugoplastika puxéronse en mans de Junk Records, con sede en Madrid. Nas tendas galegas é difícil atopar os seus traballos. Malia o traballo soterráneo de selos independentes como Lixo Urbano, nucleado arredor de Samesugas (presentes no tributo internacional a Turbonegro), El Beasto ou Lejos Discos, a penas hai canles de especialización en Galiza fóra do mundo folk.

"O rock segue gustando, pero non hai onde escoitalo", resumen os membros de The Royalties, postos no práctico. A banda compostelá fala da Rede Galega de Música: "O IGAEM dálle cartos ao local e á banda, pero o local xa cobra o mínimo, así que non se esforza na promoción. O que se necesita son máis salas, pero de verdade". Quizais porque unha banda independente que quere acadar visibilidade, na era do myspace, aínda ten que tocar moito para intentar vender nos concertos.

"Si hai unha escena indie galega: estes son os locais e estes son os promotores", ironiza o coruñés Miguel Prado, ex guitarrista de Triángulo de Amor Bizarro e fundador, con Raúl García e Rafael e Roberto Mallo, do selo Taumaturxia, que se engade a colectivos como Arkestra, Alg-a ou Escoitar.org: manifestacións culturais refractarias á industria. Ata o de agora editaron en CD-R o disco de Volontè e Sonrisas vendo, o concerto que dera na Fundación Luís Seoane Josetxo Grieta, última reencarnación do falecido vocalista de Cancer Moon. "Gustaríame que a industria non fose quen de rendibilizar o noso traballo; pero se alguén quere enriquecerse con el, boa sorte".

O suposto indie galego coñecido retrátao Marco Maril, o inventor de Apenino. Maril, ex Fulsomes e Dar ful ful, vén de sacar Un rayo de sol (Jabalina), coa enxeñería de Arturo Vaquero e os deseños de Javier Aramburu. "Hoxe indie non significa nada. Deluxe non deixa de ser mainstream, e CatPeople aproveitouse do rollo Interpol. Como algo visible queda Triángulo de Amor Bizarro...". Maril non apreza paralaxe con respecto á escena en España: "A promoción é outra cousa, pero hoxe calquera fai un disco na casa. O das salas de concertos é un problema á parte".

Apenino comparte selo con Nadadora. Os grovenses acaban de sacar, en reviravolta electrónica, La química que nos une. "Quizais hai un certo complexo entre o que é indie e o que non. Faltan medios e percorrido de mercado", di a vocalista Sara Atán. "As multinacionais apostaron polo indie e non lles saíu ben, pero en Cataluña, por exemplo, Manos de Topo saen nun selo [Strange Ones] da cooperativa musical Sones". "Unha cousa é ser indie", matiza, "e outra ter sempre os mesmos recursos".

Dacabalo entre os 90 e o novo século é o vigués Eladio Santos, guitarra e voz de Elodio y los Seres Queridos. Santos xungue unha vida de independencia cun feixe de anécdotas en multinacionais (Warner) da súa época con Medusa. "A promoción podíamola facer en avión, e despois tocabas nun festival con La Oreja de Van Gogh e acababas pasando fame". Agora é distinto. "Se algo é bo e ten un directo aplastante, é máis doado que triunfe sen apoios. O malo é que xa non se pode vivir tan ben".