Mugarik gabeko liburutegia
Kulturaldi datu-base digitalak hainbat argitalpenetatik ateratako 30.000 erreferentzia bildu ditu
Euskal liburutegirik ba ote dagoen egiaztatzeko, ezinbestekoa da Internetera jotzea. Ziberespazioko unibertso horretan, bada lotura bat Gasteizko Zulueta jauregia -hortxe baitago Sancho el Sabio Fundazioaren egoitza- eta Donostiako Koldo Mitxelena Kulturunearen (KMK) arteko bidegurutzeraino eramaten gaituena. Zehaztu gabeko leku horretan, Eusko Jaurlaritzak lege egokiren bat noiz plazaratuko zain, Euskal Herriko liburutegirik osotuena gauzatzen ari da. Apalategi eta mahairik gabeko liburutegia, ondare bibliografiko erraldoiaz horniturikoa eta edozein sute-arriskutik at dagoena.
Geure artean ez dira errepikatuko Parisen Frantziako Biblioteka Nazionalaren eraikuntzaz sortu ziren ikamika latzak, Dominique Perrault arkitektoak Sena ibaiaren bazterrean diseinatu zuen eraikin faraonikoa medio. Pariseko hau da liburuak gordetzeko mundu osoan sortu den azken eraikin erraldoia. Honen aldean, Sancho el Sabio Fundazioa eta Koldo Mitxelena Kulturunea altxatzen ari direna irispide errazeko baliabidea izango da, eta Interneteko mugak deskubritzen ez diren bitartean, ezin konta ahala ale biltzeko moduko edukiera izango du.
Ikertzaileek altxorrak aurki ditzakete, kulturarekin lotutako gaietan sakontzeko
Bi erakundeen arteko lankidetza ez da atzo goizekoa. Urte asko egin dituzte elkarren artean lanean, eta elkarlan horrexen fruitua da Kulturaldi izeneko datu-base berria, euskal kulturaren inguruko aldizkarietatik bildutako 30.000 erreferentzia baino gehiago jasotzen dituena. Berebiziko altxor preziatuak dira ikertzaileentzat. Hortxe aurki ditzakegu, besteak beste, Eusko Folkloreren urtekariak, Príncipe de Viana fundazioaren aldizkaria, Bulletin du Musée Basque, Gure herria, Fontes linguae vasconum edota Eusko Ikaskuntzaren RIEV aldizkaria. Ezinbesteko argitalpenak dira euskara eta Euskal Herriko historia eta etnografian sakondu nahi duten guztientzat, Joxemiel Barandiaranek, Telesforo Aranzadik, Julio Caro Barojak, Koldo Mitxelenak eta garai guztietako beste jakintsu handi askok idatzitako artikuluei esker.
Oraingoz, Kulturaldik izenburuen erreferentziak eskaintzen ditu. Hau da, interesatuek fitxa bibliografikoa eskura dezakete, baina oraindik ez dute ikerlanaren testua osorik irakurtzerik. Horixe izango da hurrengo erronka: zientzi-aldizkari horien edukiak sarean biltzean, hala nahi dutenek ordenagailuaren bidez kontsultak egiteko modua izan dezaten.
Sancho el Sabio Fundazioan 12 lagun ari dira lanean fondoak digitalizatzen; KMKn, berriz, zeregin horretan dihardutenak 30 baino gutxiago dira. Langile gutxi halako lan erraldoia egiteko. "Horregatik, ezinbestekoa dugu koordinazioa, baliabide murritzak dituzten elkarte osagarriak garelako; elkarrekin lan egitea ia-ia beharrizana da", azaldu du Sancho el Sabio Fundazioko zuzendari Carmen Gómezek.
Datu basea bi erakundeen web orrialdeetan dago kontsultagai (www.fsancho-sabio.es; www.gipuzkoa.net/kultura). Informazio iturri erabilgarria da aldizkari bakoitzaren historia, sortzaileak, maiztasuna argitaratzen diren hizkuntzak edo jorratzen dituen gaien berri izateko. Hala, ekimenak jarraitutasuna izan dezake etorkizunean, Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura zuzendari orokor Imanol Agoteren iritziz. "Gure aldetik, ez da aurrekontu arazorik izango Kulturaldik aurrera egin dezan".
Are gehiago, bi erakundeen arteko elkarlanaren erakusle, Agotek Juan Pérez de Lazarraga arabarraren eskuizkribuaren faksimilea eman dio Sancho el Sabio Fundazioari. Larreako dorretxeko jaunaren lana Aldundiak berriki erosi duen altxorra da. Keinu horren bidez, fundazioak egin duen lana aitortu nahi izan dute, 12 urte baitira gordetzen dituen paperezko altxorrak Gasteizko Zulueta jauregiko muruetatik ateratzeko beharra ikusi zuela.
Internet-i aurrea hartu zion egitasmoa
1993an hasi zen guztia, oraindik mikrofilma erabiltzen zela eta Internet kimera hutsa besterik ez zela. Baina ordurako ordenagailuek bazuten kontsultak gutxieneko arintasunez egiteko adinako ahalmenik. Orduan, Sancho el Sabio Fundazioa bere liburu eta eskuizkriburik prezituenak digitalizatzea aztertzen hasi zen, mikrofilma ordezkatuko zuen euskarri berri eta erabilgarriaren bila.
Hamabi urteotan, ekimena sarearen garapenarekin batera hazi daa eta emaitzak orain ikusten hasiak dira. Bi urte geroago, KMKk antzeko prozesua abiatu zuen. Liburutegi horrek euskal kulturaren fondo bibliografikorik interesgarrienetarikoa dauka, Julio de Urkixoren (Deustu, Bizkaia, 1871- Donostia 1950) artxiboa.
Euskarari buruzko ikasketetan aitzindari, Urkixok harremana izan zuen XIX. mende amaierako eta XX.aren hasierako europar filologorik ospetsuenekin. Horrez gain, Euskalerriko Adiskideen Elkartearen sortzaileen eskuizkribuak gordetzen zituen. Laster, dokumentazio hori guztia eskuragai izango da Internet bidez. Hala baieztatu du KMKko arduradun Carmen Bilbaok. "Dokumentazio hau digitalizatzen ari gara jada, ikertzaile guztientzat eskuragai izan dadin".
Beste erronka maiztasun finkoko argitalpenak dira. Gaur egun, dozena bat erakunde ari dira laguntzen beste hainbat egunkari euskarri digitalean berreskuratzeko. "Egunkari batzuek beren historiala bildu dute sarean; azken urteak ezin dira eskaini, jakina, baina posible da biblioteketan bertan kontsultatzea", zehaztu du Carmen Gómezek.
Sancho el Sabio Fundazioak 2004ko ekainean aurkeztu zen Biblioteka Digitala ere bultzatu du. Oraingoz, Gasteizko erakundearen fondoak besterik ez ditu eskaintzen. 3.000 agiri dira, ia milioi bat irudi, horien artean 1.800 eskuizkribu.
Azken horien artean benetako harribitxiak daude, adibidez, Olalde abizenaren nobletasun-agiri ederra, Sevillara iristean bere jatorriaren hidalgotasuna egiaztatu behar zuen indiano baten eskariz erredaktatu zena.
Eta etorkizuna? Argi dago ikertzaileek nahiago dutela jatorrizko argitalpena erabiltzea. "Zoritxarrez, historiaren gorabeherak tarteko, hemen ezin izan dugu sortu euskal lurralde guztietako agiriak bilduko dituen liburutegia. Gaur egun, oro har, aditu guztiok bat gatoz biblioteka birtuala irtenbiderik egokiena dela esaterakoan, batez ere, guk duguna bezalako elkarlana izanda", argudiatu du Carmen Gómezek.
Tu suscripción se está usando en otro dispositivo
¿Quieres añadir otro usuario a tu suscripción?
Si continúas leyendo en este dispositivo, no se podrá leer en el otro.
FlechaTu suscripción se está usando en otro dispositivo y solo puedes acceder a EL PAÍS desde un dispositivo a la vez.
Si quieres compartir tu cuenta, cambia tu suscripción a la modalidad Premium, así podrás añadir otro usuario. Cada uno accederá con su propia cuenta de email, lo que os permitirá personalizar vuestra experiencia en EL PAÍS.
En el caso de no saber quién está usando tu cuenta, te recomendamos cambiar tu contraseña aquí.
Si decides continuar compartiendo tu cuenta, este mensaje se mostrará en tu dispositivo y en el de la otra persona que está usando tu cuenta de forma indefinida, afectando a tu experiencia de lectura. Puedes consultar aquí los términos y condiciones de la suscripción digital.
