Deslealdade e ‘cachondeo’

Morreu Xaime Isla Couto. Os irmáns Isla Cout, con Paz Andrade e outros nomes vigueses, eran unha síntese da industria e da ideoloxía galeguista. E que útil non ten sido ese galeguismo que aunaba idealismo e sentido da realidade social. Sentido de realidade simplemente. Os límites do nacionalismo galego nacido nos anos sesenta veñen de nacemento, de extraviarse polas vereas da literatura ideolóxica e dos catecismos. Xaime Isla sabía o que perdemos no ano 36, e o desvalida que ficou a nosa lingua. E a literatura.

Estes días pasados a prensa publicaba os títulos de libros de ficción e de poesía que merecían o galardón da Asociación de Críticos de España. Un romance, El día de mañana de Ignacio Martínez de Pisón e un poemario, Obituario de Tomás Segovia. Ambos en castelán, debera dicir “naturalmente”. Como un sabe de que vai a cousa, procurei no fondo da noticia e nun último parágrafo apuntábanse dous libros en euskera, dous en catalán e dous en galego (Laura no deserto, de Antón Riveiro Coello, e Cráter, de Olga Novo) que tamén mereceran o galardón. O libro de Martínez de Pisón, unha persoa chea de engado e un escritor moi dotado e orixinal, é un romance verdadeiramente interesante que reconstrúe con acerto unha vida singular e, ao tempo, un momento da historia recente, a Transición. Iso non quita que Riveiro Coello sexa un novelista probado e que os seus libros merezan a lectura e a comparanza con calquera outros. E non coñezo a obra do falecido Tomás Segovia, estamos en tempo aínda que el xa non; porén, Olga Novo tamén ten unha voz poética propia probada. A redacción da noticia, pois, é un exercicio de ocultamento, desprezo prepotente e falta de educación. Esa xerarquización dos libros non responde a méritos literarios senón a prexuízos ideolóxicos e a unha acción consciente que se repite cada ano. Tampouco non é un mérito particular de quen redactase as notas, é simplemente a aplicación das regras do xogo na política de linguas en España, moi concretamente nos medios de comunicación madrileños.

E o pasado luns, día 23 de Abril, Día do Libro, entregouse o Premio de Literatura en Lengua Castellana Miguel de Cervantes 2011 a don Nicanor Parra Sandoval baixo a presidencia das Súas Maxestades os Reis. Don Nicanor Parra é natural, veciño e nacional chileno. Está ben que o premien con ese galardón, responde a unha política con perspectiva e inteligente. Política da lingua. Lástima que dese premio se exclúan ás persoas con cidadanía española e residentes no Reino de España que son escritores noutras linguas que a Constitución intitula “españolas”. Tamén é política da lingua. Iso si, non por iso nos eximen de impostos, non deixamos de financiar esa promoción da lingua castelá. Un exemplo de deslealtade e un desprezo e falta de educación absolutas por parte desa xente.

Cada ano o Ministerio envía un elegante cartón co convite a asistir á cerimonia de entrega dese premio (traxe escuro, chaqué ou traxe académico). Como os nosos libros son excluídos dese premio de modo ostensíbel por discriminación lingüística e ideolóxica, convidar a un escritor en lingua galega a concelebrar un rito tan humillante é puro rexoube e cachondeo. Supoño que vai sendo hora de que o próximo ano, se tal acontece, devolva cortesmente o cartón do convite aos remitentes. Non finxamos que nos sentimos respectados cando nos cospen.