Quintana, Espartaco e os romanos

"O imperio está moi preocupado polo que está pasando na provincia galaica...". O imperio parece que anda estes días máis preocupado por outras imaxes, as da espionaxe fratricida do poder madrileño, mais é ben certo que un vídeo está a revolucionar o combate electoral na provincia galaica. É xa unha mera convención formal o separar precampaña e campaña e estes primeiros ganchos propagandísticos son talvez máis importantes que os golpes finais, nos que tanto confía a vella política. A rechamante peza titúlase Eu son Anxo Quintana, e foi lanzada nun principio dende o videoblog do candidato do Bloque Nacionalista Galego, un espazo chamado Quin.tv. En poucos días, a cousa, este videoclip ou spot de vía e factura alternativa, realizado por Antón Reixa, vén de acadar na rede o efecto soñado para un produto destas características: primeiro, provocar a atención, logo, a excitación e, finalmente, a expansión. O resultado: miles de visitas na canle propia e agora tamén no YouTube.

Os primeiros ganchos propagandísticos na campaña son talvez máis importantes que os finais

A cousa dun Quintana metamorfoseado en Espartaco está a ser moi debatida en diversos foros, con opinións apaixonadas e moitas veces humorísticas, mais iso é tamén outra mostra de éxito nesta fase política e para este candidato: sorpresa e polémica. É dicir, un papel protagonista, xusto cando algúns medios decidiran sometelo a un tratamento de espectro, técnica xornalística con singularidades enxebres que algún día merecerían un master, pois contamos con brillantes especialistas no escamoteo ou raspa informativa de seres vivos. O impacto que está a ter a cousa de Quintana demostra que un aparello respiratorio imaxinativo, tamén na provincia galáctica, pode atopar o ar necesario fóra dos dominios tradicionais.

Dise que "o medio é a mensaxe". Dise que "unha imaxe vale por mil palabras". E así unha chea de proverbios, non exentos de parvidade. O ovo cósmico, o big-bang, é o ter unha boa idea. Así foi e así será, nos petroglifos do Neolítico, na Galaxia Gutenberg ou na de McLuhan. Velaí temos a Bansky, o anónimo guerrilleiro artístico, que a partir dos muros das calexas marxinais de Londres está a proxectar os seus graffitis nos valados do universo. As ideas importan, e moito. Obama non existiría sen a diferenza do seu discurso. Mais afirmar todo isto debe levarnos a un miradoiro clave. A paisaxe da comunicación está a coñecer unha mudanza xeolóxica. Non é que vaia cambiar, é que está a moverse baixo os nosos pés, e ás veces a escachar como o xeo. En Galicia semella que estamos nun intre levítico. Soamente hai 13 liñas por cada cen habitantes con acceso a banda ancha. Mesmo semella vir a conto un verso de Fast, o autor de Espartaco: "I got no future, but lots of past". Non teño futuro, mais teño moreas de pasado, algo así.

Pero en Galicia case nada é o que parece. Tamén na mudanza da sociedade da comunicación coido que estamos por diante do que aparenta. Somos expertos de toda a vida en redes, aínda que non teñamos Rede. E xa os resultados da anterior campaña electoral, como ocorrera co "espertar marítimo" do Nunca Máis, non se explicarían sen as redes alternativas de Internet e a telefonía móbil. Agora, cando os candidatos fan a pegada de carteis, semella que asisten ao enterro da sardiña. Un excelente analista de medios, Juan Varela, de orixe galega, escribía hai pouco na súa bitácora Periodistas21: "Como está demostrando a campaña norteamericana, os candidatos modernos deben ser multimedia. E a súa arma principal é o vídeo, seguido polo activismo na Rede".

A todo isto, eu do que quería falar hoxe era de Pico Olveira e Howard Fast.

O Eu son Anxo Quintana é unha adaptación simpática, cándida, dun dos intres máis emotivos do cinema épico, o Espartaco de Stanley Kubrick (1960), baseado na extraordinaria obra de Fast, con guión do macanudo Dalton Trumbo. Aí é cando o represor Craso pregunta quen da multitude é Espartaco e unha a unha as voces van dicindo: "Eu son Espartaco!". A de Fast, esa si que era unha novela histórica. Aínda a les e notas como enmuxica, faísca nos ollos e pon os pelos crechos. Tanto Fast como Trumbo sabían o que era a represión. Foron perseguidos durante anos polos poderes ultras que borraron os seus nomes da vida laboral e pública. Fast estivo no cárcere por negarse a dar a lista de compañeiros que sostiñan o Comité de Axuda aos Refuxiados Antifascistas, creado sobre todo para axudar aos exiliados españois. Kirk Douglas, o intérprete de Espartaco, tivo gallas e decencia. Non parou até que os nomes de Fast e Trumbo figurasen outra vez en lugar de honra.

A min o que me marabilla do vídeo do Bloque é a actuación de quen fai de Craso, o represor romano. O gran actor galego Pico Olveira. É el quen crea o clímax, quen fai verosímil formalmente a peza. Ganas dan de berrar: "Eu son Pico, me cagho nas termas de Caracalla!". E niso os galegos somos como os demais. O que nos gusta nas películas é o que fai de malo. Por certo, quen fai de malo nestas eleccións?