_
_
_
_
GROUCHOS | LUCES
Columna
Artículos estrictamente de opinión que responden al estilo propio del autor. Estos textos de opinión han de basarse en datos verificados y ser respetuosos con las personas aunque se critiquen sus actos. Todas las columnas de opinión de personas ajenas a la Redacción de EL PAÍS llevarán, tras la última línea, un pie de autor —por conocido que éste sea— donde se indique el cargo, título, militancia política (en su caso) u ocupación principal, o la que esté o estuvo relacionada con el tema abordado

A publicidade, o galego e a 'revolución' da retranca

Manuel Rivas

A mellor proba de futuro, de supervivencia, está a experimentala a lingua galega coa publicidade. Tiñamos a idea tópica de que o que o galego necesitaba era publicidade e agora descubrimos que era a publicidade a que precisaba do galego.

O galego sempre saíu por onde menos se esperaba. Esa foi decote a miña esperanza, a razón da preferencia pola loia fronte o laio. Hai unha nova vangarda lingüística, mais non está fechada nas catacumbas nin nos reductos puristas senón que agroma no balbordo popular da festa e a hiper-feira.

Véndese mellor en galego. Esa é a noticia. Mais non de calquera xeito. Que é o que está a cambiar? As empresas? A xente? As varas de medir da publicidade? Todo un pouco. Mais eu coido que hai un segredo nesta historia da renovación publicitaria galega. A aparición da Cousa.

Por que funciona o galego en anuncios como os de R, Telefónica ou Gadis?
Tiña razón López- Suevos. Galicia enteira é simbiótica. Hoxe diríamos que transversal

QUE É A COUSA?

Hai un motivo da arte parietal, pintado ou gravado, que aparece no dolmen de Dombate. É unha figura senlleira, con moito engado e significado inexplicábel. Enigmática. Con graza. Hai quen di que é unha cunca. Quen ve un peixe. Quen coida que é unha criatura do espazo. Unha especie de anxo. Os arqueólogos non se puxeron de acordo. Foi Shee Twohig, que traballou en Dombate no 1973, e a que incluíu os gravados no seu tratado sobre a arte megalítica occidental, quen lle puxo un nome que fixo fortuna. Chámase a Cousa.

Para min que a Cousa era unha especie de marca anímica, na antiga escrita da pedra. Segundo a posición da Cousa, o que seguía debía entenderse dunha maneira ou doutra.

A Cousa era a retranca. A apertura de sentido. A indirecta. A sutileza. O ideograma de "depende".

Se se perde a Cousa, perdémolo todo.

Logo hai outro factor nesta exitosa metamorfose da publicidade cara ao galego. Unha ollada desacomplexada do que a sociedade é. Galicia é unha suma de castros, unha confederación de bisbarras, con moita diversidade en todos os sentidos, mais onde cada persoa ten a súa cousiña.

Aquí houbo moito chiste, moito listo a escornear, cando Ramón López-Suevos propagou a singularidade do proletariado simbiótico. Nos mitins clandestinos, o profesor adoitaba ir acompañado do obreiro Paco Lores, un auténtico power point de carne e óso. Como o nacionalismo era unha cousa de pequeno-burguese para a esquerda estatal, a aparición daquel obreiro rexo da Unión do Povo Galego, do naval de Vigo, de falar calmo e proporcións hercúleas, que se definía como sindicalista e antiimperialista galego sen perder o sorriso, foi unha das máis efectivas operacións publicitarias desenvolvidas no antifranquismo en Galicia. Lores era unha personaxe mitolóxica.

A competencia dicía que só había un, e que era o mesmo en todas partes. A Cousa, en humano. Non había proletariado simbiótico, senón Paco Lores. Agora sabemos que non. Había algún máis, aínda que eu cando vou polo Toural en Santiago e vexo a Atlas sempre me lembro do gran Lores que era quen de levar con retranca unha nación ao lombo. O caso é que tiña razón López-Suevos. Galicia enteira é simbiótica. Hoxe diríamos, dispensando, que Galicia é transversal. Hai cotos e coutos, mais é Transversal.

A publicidade, para funcionar, ten que atopar a Cousa. A chave que abra o cadeado dun espazo simbólico común. Un espazo onde atoparmonos. Onde estar a gusto. Por que está a funcionar a lingua galega en anuncios como os de R, Telefónica, Gadis ou as caixas? Por que chama a atención de todos, galego-falantes ou non? Porque na cerna da lingua é onde mellor sobrevive a Cousa.

Unha das máis interesantes experiencias xornalísticas da miña vida foi cando, para unha enquisa pública, acometín co micrófono a unha muller pola rúa e ela respondeu á miña pregunta indiscreta deste xeito: "Ai, non lle sei nada diso que me pregunta! Eu só viñen aquí mercar uns zapatos".

ELA TIÑA A COUSA. E EU, NAS BERZAS

Estabamos preocupados polo lleismo, pola perda fonética e polo infinitivo conxugado. Iso está ben. O cultivo enxebre, ecolóxico, da lingua fronte a uniformización é unha esixencia permanente nos que a teñen por ferramenta profesional. Máis preocupados estabamos, estamos, pola perda de falantes. E aínda máis polo afastamento pasivo dunha grande parte da mocidade, que non ten antipatía, mais tampouco sente a sedución. "Non follei moito co pasado / prefiro follar co futuro", canta Patti Smith e lembra Xoán Abeleira. A follar co futuro vén Kiko Dasilva e unha destemida tribu moza que van lanzar axiña unha nova revista de viñetas e humor: A retranca. Ou sexa, a estirpe da Cousa.

Dáse o caso de xente que traballa arreo pola lingua galega, que mesmo fixo desa causa unha razón de ser. Parabéns e loanzas. Mais a tarefa é a de como follar, como facer o amor co futuro. E velaí temos, para afinar, a Cousa.

Tu suscripción se está usando en otro dispositivo

¿Quieres añadir otro usuario a tu suscripción?

Si continúas leyendo en este dispositivo, no se podrá leer en el otro.

¿Por qué estás viendo esto?

Flecha

Tu suscripción se está usando en otro dispositivo y solo puedes acceder a EL PAÍS desde un dispositivo a la vez.

Si quieres compartir tu cuenta, cambia tu suscripción a la modalidad Premium, así podrás añadir otro usuario. Cada uno accederá con su propia cuenta de email, lo que os permitirá personalizar vuestra experiencia en EL PAÍS.

En el caso de no saber quién está usando tu cuenta, te recomendamos cambiar tu contraseña aquí.

Si decides continuar compartiendo tu cuenta, este mensaje se mostrará en tu dispositivo y en el de la otra persona que está usando tu cuenta de forma indefinida, afectando a tu experiencia de lectura. Puedes consultar aquí los términos y condiciones de la suscripción digital.

Archivado En

Recomendaciones EL PAÍS
Recomendaciones EL PAÍS
Recomendaciones EL PAÍS
_
_