Arredor dunha obsesión

Entre a obsesión e a curiosidade, con respecto ou dende o "lado bohemio" da escrita, contra a inspiración ou arrastrados pola potencia da historia, cada escritor fala da súa relación co materia da literatura segundo lle vai, literalmente, nela. Así, dos consultados, ninguén confesa en aberto o pánico escénico da folla en branco e algúns narradores aseguran andar sobrados de temas. A tópica do tortuoso e a estética atormentada semellan desterradas para os escritores contemporáneos. "A folla en branco, no meu caso, non existe, porque sempre hai algo escrito, en realidade todo está escrito", asegura a poeta Chus Pato, "e aquí debería dicir unha cita de Giorgio Agamben que non atopo, do que se deduce que todo está escrito pero non se atopa".

"A imaxinación é a memoria cara a adiante", asegura Suso de Toro

Solleiro, instalado nas Antillas, revelar usar unha "escrita mecánica"

"Nunca empezo un libro polo principio, senón polo medio", di Anxos Sumai

Pato dubida ao falar do seu traballo en curso. "Coido estar a escribir unha pentaloxía que se titula Método e da que M-Talá

[o seu decisivo libro de poemas publicado no ano 2000] foi a primeira entrega. Ando nun poema que é o quinto libro". A reticencia á hora de se referir ao proxecto en curso domina, porén, a Manuel Rivas. "Estou a elaborar unha obra narrativa cun certo automatismo psíquico", di, "pero tampouco cómpre falar moito do que está a nacer". O autor de Os libros arden mal, obra que se atopa na etapa final da tradución ao italiano, ao inglés e ao francés e será presentada a semana que vén en Israel, tamén prepara un libro de poemas.

"René Char escribiu: 'Tés présa por escribir, como se foses con atraso respecto da vida", explícase Rivas, "e andamos niso. Hai que correr". Para o escritor coruñés, a escrita está "unida ao feito respiratorio e neste intre o aparato do osíxeno está conectado". Outro dos galegos que máis libros vende é Agustín Fernández Paz. Autor de auténticos best sellers, tal As flores radioactivas (1989) ou Cartas de Inverno (1995), Fernández Paz refírese a "sementes diferentes" para cada libro. "Un impulso externo, algo que che contan ou unha escena; o primeiro impulso, en calquera caso, sempre ten algo de irracional", considera.

O único que queda é o amor titúlase o seu último libro, unha compilación de relatos enfiadas por unha cita do filme 2046, do cineasta chinés Wong Kar Wai: "Todas as lembranzas son sucos de bágoas". Agustín Fernández Paz atópase, arestora, no traballo previo "de algo que seguramente será unha novela". "Parto dunha imaxe e estou a tirar dos fíos, a ver se aí hai unha historia ou non", declara. Logo da súa popular terceira novela, Tres segundos de memoria (2006), Diego Ameixeiras fala doutro libro no que fedella "con moitísima calma". "Aínda non estou certo de que vaia adiante", confesa. Para o creador do detective Horacio Dopico, "o feito de escribir é parte dun proceso que antes pasou pola observación ou polas vivencias que permiten contar algo con garantías".

"No meu caso, a creación literaria é a fición, a imaxinación, ou sexa, a memoria cara adiante, e preciso envorcarme no asunto, desatender outras cousas; é obsesivo". Así resume a súa relación coa escrita Suso de Toro, un autor que descobre un libro nunha nota mínima recollida da vida cotiá á que lle pregunta: "Que ocorrería se...?". Na recta final da promoción de Madeira de Zapatero, De Toro está a piques de se embarcar nun proxecto no que viaxa á terra do seu pai: "Quero investigar a orixe do meu apelido, no sur da provincia de Zamora; saber que foi dun meu avó ao que lle perdemos a pista en Cuba". Nun ángulo diferente móvese Anxos Sumai. Coa presentación da súa primeira novela -antes publicara os misceláneos Anxos de garda (2003) e Melodía de días usados (2005)- en marcha, Así nacen as baleas, Sumai funda as súas obras sobre "o absolutamente obsesivo". "Nunca empezo un libro polo principio, máis ben polo medio; abráianme os escritores que traballan con estruturas previas". Anxos Sumai leva na cabeza o seu vindeiro traballo, no que cuestiona a normalidade da institución familiar.

Xavier Queipo rematou un libro de poemas en prosa. "Igual o presento a algún premio, coa esperanza de que non mo dean e así reafirmarme no papel de vítima", ironiza. Sobre o suposto medo escénico perante a folla en branco, asegura: "É a folla a que me ten medo a min, porque sabe que lle vou poñer algo enriba". Tampouco o prolífico Santiago Jaureguízar sabe de tensións co soporte virxe. "Máis ben teño problemas para atopar un intre para enfrontarme ao folio en branco", relata, "e a miña carpeta de proxectos abeira dez temas". Jaureguízar prepara para 2008 dúas novelas e a súa condición profesional de xornalista axúdao: "Estou afeito a traballar ás présas, no medio de 50 persoas dando voces e tres teléfonos soando".

Samuel Solleiro botou á rúa hai un ano o contundente dz ou o libro do esperma. Laboralmente instalado na Illa de Guadalupe, nas Antillas, Solleiro revela usar "unha escrita mecánica". "Non é moi diferente de cando fago a lista da compra; coa folla en branco, o meu non é un problema de medo, senón de preguiza e desorganización". O escritor tudense ultima "a primeira versión de algo que vai ser un libro de poemas aínda que case todo está en prosa e hai trama narrativa". "Nunca me enfronto á paxína: escribo 22 horas na cabeza e dúas no papel", indica Xurxo Borrazás, quen conta "a curiosidade" coa que se dispón "á mente en branco, non á folla, até que me sorprenda". Borrazás, que deu á luz Ser ou non en 2004, perfila as correccións da súa tradución ao galego d'O ruído e a furia, de William Faulkner.

"Gozo tanto ao escribir que nunca penso na publicación; o primeiro intre, no que a novela arrinca non me gusta, quédome coas páxinas nas que empezo a ouvir os personaxes". Diserta Rosa Aneiros e faino arredor das seis horas diarias que pode dedicar á eleboración dunha novela. A día de hoxe conta xa tres anos de traballo nun libro sobre "como se constrúe a memoria individual". O epígrafe Pan e coitelo encabeza a novela de Bieito Iglesias que a editorial xa ten lista para publicación. "O problema de cando estou a escribir unha novela é evitar pensar na seguinte", apunta, "pero o que continúa a ser un misterio é esa chispa primeira: no meu caso son cousas que fermentan longo tempo na cabeza e tardan en manifestarse. De todos os xeitos, o relato é máis bonito cando o pensas que cando o escribes".

Xavier Alcalá puxo punto e final á súa triloxía sobre o evanxelismo o pasado maio. Agora constrúe "unha historia sobre a teoría do plaxio, sobre a tentación do escritor de realizar un plaxio". "Estruturo coidadosamente a escrita; nunca teño escaseza de temas: perséguenme", remata Alcalá. "Eu creo nas musas, na parte bohemia da literatura", salienta Xosé Carlos Caneiro. "e, aínda que ao comezar a escribir xa sei por onde debo traballar, o cauce da novela pódeme levar por outros camiños". O verinés sacará a comezos de 2008 as 700 páxinas d' A vida nova de Madame Bovary. Anxo Angueira, pola contra, realiza un demorado "traballo de campo" e precisa da madrugada para "o exercicio físico da escrita".

María do Cebreiro, que recén acabou dous volumes de poemas -Non son de aquí e Cuarto de outono- recoñece na folla "un territorio descoñecido" na que ela se instala como exploradora. "Nunca sinto ansiedade ante o vacío da páxina", conclúe. Xabier Cordal non balboa: "Perante a folla en branco intento non ser un estorbo".