Menturaz

"Nola gure Jaungoikoa baita hain on, bihotz bera, miserikordios, pazienziatsu eta ethorkor, erraiten duzu: anhitzi iguriki dio eta igurikitzen dio zahartu hutsezko ponturaiño, naturalezak berak, bere ahala egin arteiño, beraz eztut oraiño zer lehiaturik, zeren benturaz, hala eginen du enekin ere. Benturaz diozu. Eta eztakizu, benturak benturaren iokoak, eta tornuak dituela?" (Axular, Gero, 1643).

"Tokatzen zaizunean, gertatzen zaizu", esaten dugu hemendik, edota "zeure zenbakia ateratzen denean, tokatzen zaizu", diote iparamerikarrek. Woody Allen-ek txukunago zioen: "Tenis-pistako sarearen alde batera edo bestera erortzen dena pilota bada ere, mentura da leku batera edo bestera bultzatzen duena."

Lagun batek duela gutxi esaten zidan pila bat damutzen zela bere seme-alabekin denbora gehiago pasatu ez izanaz haiek txikiagoak zirenean. Tamalez, zaharregi zen lezio hori ikasi zuenerako. Hala laburtzen zizkidan beranduegi jabetutako irakaspenaren atalak: bizitza disfrutatzeko dela, beharrezkoa baino lan gehiago egitea alferrikako dela, eta, batez ere, seme-alabak hazten ikusi behar direla.

Halabeharrarena kontu luzea da, leiho eta ate asko itxi ditzakeen maratila. Menturaren erabilera oso lagungarria da hainbat hutsune ezkutatzeko: hainbat egoera ekonomiko tamalgarri justifikatzeko, herritarren segurtasunean inbertitu beharreko guztia aurretik ezin dela jakin esateko, aurreikusitako baliabideak eskasak edo desegokiak suertatzen direnerako... Bai, halabeharra erabiltzea aitzakia ezin hobea gertatzen da hainbat arduragabekeria isilean gordetzeko, gobernarien osperako dirutza eskerga arinkeriaz gastatzen denean, esaterako, azpiegituretan, heziketan edo osasunean inbertitu beharrean.

Estatu Batuetan, adibidez, ezinbestearen ideia kalbinista oso hedatua dago eta arrakastaren ideia zabaltzeko eta errealitate ekonomikoa ez aldatzeko ikaragarrizko tresna bilakatzen da. Gauzak ezin dira aldatu, datozen bezala hartu behar dira, egokitzea baino ez dagokigu, eta antzeko leloak behin eta berriro iragartzen dira. Bestalde, gogor saiatzen denak arrakasta lor dezakeela hamaika aldiz errepikatzen da, kapitalismo bortitzaren onerako, jakina.

Baina patua hor dago. Zeu ere, irakurle, horren fruitu zara, eta ongi etorria orrialde honetara. Hemen zaude, zorionak, beraz. Iritsi zaren lekura ailegatzea ez da erraza izan. Badakit. Ziurrenik, gainera, zeuk uste duzun baino zailagoa izan da zauden honetara heltzea.

Hasteko, ba al dakizu zenbat trilioi atomo ibiltari bildu behar izan ziren zeuk osatzen duzun forma konplexua eraikitzeko, orain zarena izateko? Esanezina, egiazki.

Gainera, zeuk osatzen duzun forma orain arte ez da inoiz burutua izan, lehenengoa zara, eta zaila ere inoiz berriro errepikatzea.

Bestalde, hurrengo urteetan atomo horiek -hala espero dugu- elkarlanean arituko dira, imajinatzen ezin dituzun lan kooperatiboak bideratzen, kexatu gabe, zeure egitura mantentzen jo eta ke, helburu bakar batekin: zu zeu izaten jarraitzea, alegia.

Zergatik horrela aritu ziren, eta jarduten duten, atomo horiek enigma bat izaten jarraituko du guretzat. Hobe horrela, zeren, hainbeste denbora eta lan dedikatzen dizuten atomo horiei bost axola baitzaie zure existentzia, eta ez dakite zeu hor zaudela ere. Ziurrenik beraien existentziaren berririk ere ez dute. Baina, arrazoi ezkuturen batengatik, zeure bizitzako garai osoan "zeure" atomoek bultzada bortitz bati jarraituko diote leialki, azken arnasa eman arte: zeu zarena izaten segi dezazun.

Axular, Pedro Agerre Azpilkuetarekin hasi naiz, Geroko pasarte batekin, eta arrazoi zuen Sarako erretoreak Gero, bi partetan partitua eta berezian esaten zuenean "Lehenbizikoan emaiten da aditzera, zenbat kalte egiten duen, luzamendutan ibiltzeak, egitekoen geroko utzteak". Azken finean, oraina baino ez dugu, biharko egunean, arrazoi ezezagunengatik, zure atomoek bukatutzat emango zaituztelako.

Eta, orduan, guztia bukatuko da zuretzat.