Palabras para a guerra en curso

De todas as tarefas que impón o neoliberalismo rampante, David Rodríguez (Vigo, 1975) escolleu a das palabras. O primeiro e decisivo campo de batalla. A linguaxe política, mais non a que enmascara o secuestro da democracia, senón aquela á que se refería Jacques Rancière en El tiempo de la igualdad. A dos guerreiros e os artesáns que, ao se apoderaren das palabras que non estaban destinadas a eles, crean un suxeito novo, o suxeito “pobo”. Por aí quere ir Retomando a palabra (Estaleiro, 2012), unha escolma do blog que mantén na rede dende 2005 como O Funambulista Coxo. Oitenta artigos nunha caixa de ferramentas sen tornos nas portas nin grillóns na lingua.

O subtítulo evidencia as costuras do exercicio. Das guerras culturais ao crac financeiro equivale, no tempo do funambulista, aos procesos que median entre o contexto do primeiro artigo, escrito en xuño de 2007, e o que pecha a antoloxía, redactado e publicado en Internet no outono de 2009. “Non hai aí unha relación causa-efecto”, explica o autor, “pero si un síntoma do estado da esquerda tras a caída do muro de Berlín, que afectou á tradición comunista, e este segundo golpe á socialdemocracia. A esquerda foi incapaz de articular un discurso económico. O capitalismo financeiro vai frear porque chegou ao seu límite, non porque batese coa resistencia social organizada. A esquerda non existe”.

O Funambulista Coxo é un blog sen blogmillo. Apenas contén ligazóns. Non hai alianzas con outras bitácoras, agás contadísimas excepcións. Era un libro antes de selo, e quen o escribe insiste unha e outra vez en presentarse como un individuo non organizado. É parte do síntoma. “Son fillo da circunstancia”, confesa Rodríguez, autor tamén de varios textos teatrais e o poemario Lapidarias. Os versos escuros. “O 15-M confirmou que esa emerxencia de individualidades era moito máis ca unha anécdota; forma parte da desafección, da incapacidade da esquerda para organizar colectivos”.

“O 15-M confirmou a incapacidade da esquerda para organizar colectivos”

Punk é a anotación que abre o volume e contén unha pregunta: que aspecto terá hoxe o inimigo do capitalismo? “Neste intre, o revolucionario é o sistema, e nós, que nos criamos rebeldes, vémonos convertidos en conservadores”, argumenta. “O punk resultou ser a mellor definición do sistémico. O antagonismo na política está moi polarizado en cuestións culturais, e a dereita foi capaz de crear toda unha cultura da transgresión. Fanse pasar por inconformistas incomprendidos. Apropiáronse do discurso que reivindicaba o maio do 68, o hedonismo e a rebelión sen fin”.

O problema de rearmar a esquerda non é xa que a esquerda non exista, senón que nin sequera exista interlocutor para a esquerda. Coido que a hexemonía neoliberal penetrou até tal punto todos os ámbitos sociais que xa non hai culturas autónomas. Xa non se trata de crear organizacións de esquerda, senón de crear o pobo que despois se organice como contrapoder”, arrisca o funambulista invocando o traballo do filósofo catalán Joaquín Miras “Hai que ir á base e recomezar, e recomezar significa construír rede e asociacionismo dende abaixo. Non estamos aínda no tempo de buscar ferramentas organizativas. Primeiro, temos que contar cantos somos fóra do centro comercial”.

“O altermundismo concluíu que a política é a loita polo poder”

Retomando a palabra ten algo de software libre. É un arsenal de ideas e marcos con licenza para compartir e reciclar. O autor arma a súa lectura da realidade entre paredes de cristal. Talvez a perífrase máis repetida sexa “veño de ler”, aínda que ao funambulista non lle interese a mística ilustrada da lectura. Pódense cartografar as voces —Zizek, Bourdieu, Agamben, Foucault, Lakoff, Badiou e así—, pero importan máis os para que: Europa, a democracia, os fascismos, o consenso de Washington, o espolio, Galicia Bilingüe, o nacionalismo, a ecoloxía, os movementos sociais, eu, nós, o socialiberalismo, a lingua, o común, a multitude, o traballo, que facer, como, con quen.

Entre o último artigo e a guerra en curso —Grecia, Irán, Teis— transcorreron máis de dous anos. No epílogo, o autor actualiza o discurso para non ser devorado pola urxencia do presente. “O máis relevante dende o crac é o 15-M, a grande esperanza. Foi un sinal de que esta sociedade estaba un pouco menos colonizada do que parecía. Agora ten que dar o seguinte paso. Aquilo foi unha perrencha espontánea, cómpre organizala. A política, ao final, é unha cuestión moito máis crúa, está alén das actividades performativas nas prazas. As cousas, en certo modo, están inventadas. Hai tempo que o movemento altermundista chegou á mesma conclusión: a política é a loita polo poder”.