No Courel coa parte maldita

Fronte á negatividade abstracta que triunfa, como se non se puidese cambiar nada, "abrir a ferida". Se o pensamento non se pode representar, coller os marcos da propia singularidade e intentar entender a vida dun "nos momentos xerminais, iso que é case inefábel". Ultrapasada a Transición, a comezos dos 80, o filósofo Ignacio Castro (Santiago, 1959) ficou so, segundo escribe, "ao ver cómo boa parte dos camaradas podían cambiar a revolución, que eu vivira dun xeito místico, por un posto progresista no medio profesional e político".

No idioma deleuzián, o filósofo decidiu facer un movemento. Reconstruíu un casoupo do lugar de Roxe de Sebes (parroquia de Soldón da Seara, en Quiroga) ata "case facer un loft", con baño e todo, e illouse alí entre novembro de 1983 e decembro de 1989. O "lugar sublime" que buscara percorrendo as serras do Estado atopouno na cabana do Culán, paisaxe de Novoneyra -ao que coñeceu despois-, entre abelurias, xanzás, tollemerendas e outras flores da montaña de uz e carqueixa, enterrada pola neve en inverno. Ao primeiro, os veciños que o vían subir libros a pé ou en carro pensaron que aquel home traballaba para as pizarreiras que furan o monte. Castro viviu alí en tempadas de dous a catro meses, baixando cada quince días ao pobo para coller provisións ou tomar un whisky.

"Serviume para aceptar o mundo en fame; a mortalidade, tal e como é"

"Hoxe non podería facer nada parecido", convén no prólogo, "pero naqueles anos un saía adiante alá arriba con toda a forza dunha violenta necesidade, a propia de quen ten todos os outros camiños pechados". O libro, Roxe de Sebes, publicouno Noitarenga en 2001 grazas á teimosía de Emilio Araúxo. A Fundación Luís Seoane vén de reeditalo agora, no ronsel do ciclo Cabañas para pensar. Aquel proxecto quería explicar a relación de once creadores, de Wittgenstein a Virginia Woolf ou Dylan Thomas, cos seus espazos de creación. No que lle toca a Castro, no Courel sandou "aquela necesidade patolóxica de recoñecemento propia de quen non se recoñece no mundo". Entregándose directamente ao propio, como Heidegger, pero crendo, aínda, na posibilidade histórica de comunidade.

O libro, dividido en catro partes, as dúas últimas miniensaios (Mil días e Clima e acción), empeza co diario autobiográfico Caderno de intres, a xeito de monólogo místico, arrandeando entre o aforismo e a nota a rodapé -"bosques devoradores de tempo". Segue na sección Cartas dende a cabana, que funciona como "botellas que se botan ao mar". Sen resposta, dirixidas á familia e, nun dos casos, a Domingo García-Sabell. Como filósofo que libera a Marx dende Nietzsche e Deleuze, Castro aínda respecta ao reaccionario autor de Paseata arredor da morte.

Como tamén se relata no mito do retiro, a montaña acabouno botando fóra. "Penso que Roxe foi asumir que non hai revolución que nos libre do mundo", resume, tamén a través da cita de Rilke que introduce o libro: 'Quen fala de victoria? Sobrepoñerse é todo". A viaxe serviulle para aceptar "o mundo en fame". "A mortalidade, tal e como é". Ao pouco de volver a Santiago, antes de ir a Madrid, morreulle o pai, comprobou que non se pode vivir da escrita e opositou. Naqueles "votos de pobreza" cuñou o plano informativo da súa obra posterior. Tras Votos de riqueza. La multitud del consumo y el silencio de la existencia (Mínimo Tránsito, 2007), Ignacio Castro está a piques de publicar en Melusina Sociedad y barbarie.