Egunkari amerikarra

Diario bat idazten dugunean clown bihurtzen gara, halabeharrez. Ricardo Piglia.

- 2007ko azaroaren 1a, San Francisco. Gaueko bederatzietan iritsi da hegazkina San Franciscora. Ez dakit zenbat ordu daramatzadan itzarrik. Kontua galdu dut. Hogeita lau ordu, esango nuke, Bilbotik atera naizenetik. Bilbo-Madrid-Chicago-San Francisco, hiru hegaldi jarraian. Elizabeth Macklin itzultzailea zain neukan aireportuan. Hotelera joan gara, trenez. Beau Sky Hotel, 2520 Durant Ave. Hotela Berkeleyko unibertsitateko ataritik ehun bat metrotara dago. Gaua zen baina kalea jendez beterik aurkitu dugu. Eskola arteko futbol amerikarraren liga partida jokatzen zen Berkeleyko unibertsitateko estadioan. Milaka lagun joaten dira horrelakoetara. Ikasleak eta beren gurasoak. Batzuk nahiago dute ikasleen liga ikusi profesionalena baino. Telebistatik botatzen dituzte partidak.

Hotela XIX. mendeko eraikin zaharra da. Oholezkoa, zuriz pintatua, zutabeekin. Bertara sartu eta konturatu gara hotelaren beheko aldea jatetxe indiar bat dela. Gazte jendea dago afaltzen bertan. Espezieen usain sarkorra. Mostradorera joan gara. Elizabethek idazleak garela esan dio mostradoreko gizonari. "Nola, oraindik liburuak paperean argitaratzen dituzue? Hori iraganeko kontua da" esan digu gizonak. "Niri Interneteko literatura baino ez zait interesatzen, merkatuko legeetatik kanpo dagoena". Kaliforniarren izaera aurrerakoia. Eskailerak igo eta gelara sartu naiz. Atsegina da eta ohe zabala du. Lo geratu naiz, aitaren batean.

- 2007ko azaroaren 2a, Stanford University. Egun argitan beste itxura bat du Durant etorbideak. Kafetegiak, liburudenda txikiak, disko denda alternatiboak. Hotelean gosaldu dugu. Gaueko jatetxe indiarraren arrastorik ez dago. Kafetegi bilakatu da. San Franciscoko badia gurutzatu behar dugu Palo Altora joateko. Hantxe dago Stanfordeko unibertsitatea.

Dikran Karagueuzian irakasleak jaso gaitu Palo Altoko tren geltokian. Geltokitik harra bete bidera dago Stanfordeko Unibertsitatea. Espainiar kolonial estilora egindako bi zutabe handik zehazten dute campuserako sarrera. Etorbide luze-luze baten atea dira bi zutabeak. Etorbidea eliza batean bukatzen da, Memchu izeneko elizan. Campusa ikaragarria da, eraikinak barreiatuta daude parke zabal batean. Ez daude bata bestearen gainean, han hemenka baizik.

Automobilean goazela Dikranek esan digu eraikinetako batzuk euskaldun baten laguntzaz zaharberritu dituztela. John Arriaga du euskal amerikarrak izena eta nonbait unibertsitate hartan bertan ikasi zuen gaztetan. Saskibaloi jokalari gisa egin zen famako Arriaga baina eraikuntza alorrean egin zuen dirutza. Eta irabazi horietatik zati handi bat unibertsitatea berritzen erabili du gizonak.

Dikran armeniarra da eta editore lana egiten du Stanforden. Hizkuntza eta filosofia gaiak argitaratzen ditu batez ere. Txikia zelarik alde egin behar izan zuen sorterritik Karagueuzian familia osoak. "Herri txikien patua", esan dit begietara begiratuta. Haren bulegora joan gara eta argazki bat erakutsi digu. Argazkian haurrak zeuden, eskolarako arropekin. Amerikako Estatu Batuetara erbesteratutako armeniarren seme-alabak. Segituan asmatu dugu nor zen Dikran, haur bihurriaren aurpegia du oraindik eta.

Errezitala eta gero, campusa erakutsi digu gizonak Katie izeneko antropologia ikasle batekin. Katieren amona lekeitiokoa da eta badu berak ere oraindik kostaldeko euskal emakumeen traza. Memchu elizara eraman gaituzte.

Memchu, horrela deitzen diote "Memorial Church" izeneko elizari. Jean Stanford andreak eraiki zuen XIX. mendearen hondarrean. Senarra gomutan hartuta eraiki ere. Eliza ederra da benetan, urrezko mosaikoekin apainduta ditu hormak. Hasiera batean pentsa liteke eliza katolikoa dela baina ez da horrela. Fede guztietako jendeak egin dezake otoi bertan. Baita federik ez duenak ere. Katiek esan dit sapaira begiratzeko. "Kupula oso-osorik dago baina bazterretako sapaiak olezkoak dira. 1906ko lurrikararengatik da. Hegaletako sapaiak erori egin ziren baina kupula oso-osorik geratu zen. Inork ez du ulertzen nola" esan dit.

Egiatan, lurrikara hark ia dena hondatu zuen San Franciscon eta eliza hori da zutik geratu ziren erakin bakarretako bat.

Bukatu da Stanfordeko egonaldia. Dikranen autoan sartu eta etorbide luzea igaro dugu. Etorbidearen hegaletan palmondoak daude, sendo-sendoak. "Palmando horiek Amerikako Estatu Batuen sinbolo izan litezke. Ederrak dira itxura batean, sendoak, baina antzuak dira benetan. Ez dute fruiturik ematen. Ez da jaioko palmondo berririk hemen. Hiltzen direnean, berriak ekarri beharko dira atzerritik".

Tren geltokian agurtu dugu Dikran. Hutsik dago geltokia. Igaro da trena.

- 2007ko azaroaren 3a, Cody's Books. Cody's Booksen dugu irakurraldia. Cody's hirurogeiko hamarkadan sortu zuten liburudenda alternatibo gisa baina gaur egun liburudenden sarea bilakatu da. Berkeleyko dendan irakurriko dugu guk. Denda pabilioi industrial batzuetan dago. Moda eta diseinu denden artean. Joyce Jenkinsek egin digu harrera irribarre zabal batekin. Oraindik ere eusten dio gizonak hasierako izaera hippy hari. Liburudendan irakurri duten azkenen artean Bill Clinton presidente ohia. Aretora sarrarazi gaitu. "Zortea izan dugu, jende asko etorri da zuek entzutera".

Afaltzera joan gara Glenn Ingersoll eta bere mutil-lagunarekin tailandes batera. Kafean Peter Myrdal eskultorea bildu zaigu. Politikaz hitz egin dugu batik bat, Bushen erabakien larritasunaz. Agurtzerakoan, Peterrek bere lanaren katalogo bat eman dit. Sinatuta dator. "Zaindu zeure burua".

- 2007ko azaroaren 4a, Santa Barbara bidean. San Francisko erdialdera joan gara goizean goiz. Automobila alokatu dugu goizeko hamarretan. Thrifty car rental. Bidaia hasi aurretik, aurreko Starbucks kafetegian hartu dugu kafea. Bi disko erosi ditut biderako. Bruce Springsteenen Magic, Diana Krallen The best of Diana Krall. Autoan sartu gara. Brucen diskoa jarri dut. Bagoaz.