Darwish: poesía e resistencia

Nunca tiven unha resposta axeitada para o que plantexaba o poeta alemán Friedrich Hölderlin: "Para que ser poeta en tempos de penuria?". Temo que na formulación da pregunta o poeta determinaba unha afirmación coa que non concordo porque as épocas historicamente máis duras teñen dado magníficos poetas.

Posiblemente a mellor noticia da truculenta Idade Media en Galicia son os trobadores do país, igual que na decadencia do final do século XIX, unha das mellores cousas que nos ocorreron como colectividade foi a brillantez de Curros Enríquez, Eduardo Pondal e Rosalía de Castro.

Con todo, poucas penurias colectivas teñen encontrado tan singular expresión e popularidade como Palestina e o seu poeta nacional, Mahmud Darwish, recentemente falecido (finou o pasado 8 de agosto na cidade estadounidense de Houston durante unha operación a corazón aberto). Cóntase que Darwish enchía estadios de fútbol cos seus recitais, os seus funerais case superaron en desgarro e participación aos de Yasir Arafat e, como puiden comprobar estes días en Palestina, é o nexo principal que mellor une aos artistas novos actuais, desde os músicos tradicionais aos efectivos e audaces grupos de hip hop en árabe.

Darwish é o poeta do amor, da vida cotiá e da resistencia, dous exmplos extraídos do seu poema Estado de sitio e improvisadanente traducidos ao galego: "Nada de ecos homéricos aquí / os mitos chaman á porta cando os necesitamos (...) / temos tempo para pasar o tempo / xogamos ás damas, lemos noticias nosas / en xornais do onte ferido / e lemos no horóscopo: este ano/ dous mil dous a cámara vai sorrir/ aos nacidos baixo o signo de Sitio". Resúltame moi galega esta melancolía irónica que vencella a rapeiros e a militantes no territorio dunha das maiores arbitrariedades e inxustizas do mundo actual.

Tamén chaman a miña atención na personalidade de Mahmud Darwish, xunto a súa popularidade, o feito de ser un dos poucos poetas profesionais na literatura internacional actual, a pesar de vir dun país tan machacado como Palestina, e a súa posición activa sobre o problema da lingua estándar como mellor vínculo da comunidade árabe. Non vos soa esa liorta?