Ahalegin bikoitza

John Waynen laguna ala El amigo de John Wayne? Toda la biblia o casi edo Biblia osoa gutxi gora-behera? Aukeraketa horien aurrean euskaldun gehienek gaztelerazko bertsioa hautatzen dute. Haurren artean, ordea, errealitatea zeharo ezberdina da, ekoizpen gehienak hizkuntza bakarrean antzezten baitira eta harrigarria bada ere, hizkuntza hori euskara da. Euskal Herrian ekoizten eta antzezten diren ikuskizunen egoera aldatzen ari da. Haurrei zuzenduriko antzezlanetan euskara da nagusi; helduentzako ikuskizunak, ordea, elebidunak izaten dira, hau da, bi bertsio izaten dituzte, euskarazkoa eta gaztelerazkoa. Baina euskarazkoetara askoz ere ikusle gutxiago joaten da.

Datorren otsailaren 21ean Donostiako Antzoki Zaharrean Koldo Izagirreren Metxa esaten dioten agirretar baten ibili herrenak liburuan oinarritutako Metxa antzezlana estreinatuko dute. Eneko Olasagastiren zuzendaritzapean, Jose Ramon Soroiz aritukoda Nikola protagonistaren paperean. Antzezlanak errebeldia, memoria historikoa eta sofrimenduaren gaiak jorratzen ditu. Nikola aitona zahar ozpindua da eta haren iloba Beñat, Xabier Sarasola donostiarrak interpretatzen du. Ikuskizuna euskara hutsean aurkeztuko dute oraingoz, baina Eneko Olasagasti zuzendariaren arabera, ez dute baztertzen aurrerago gaztelerako bertsioa ere egitea.

Haurren aukera

Hauxe da euskaraz egiten den antzerkian dauden bi errealitateen adibideetako bat: bata haurrei zuzenduriko antzerkiarena eta bestea, helduentzako ikuskizunena. Norka Txiapuso Donostia Kulturako antzerki arduradunaren aburuz, "txikienek euskarazko antzerkia aukeratzen dute, hizkuntza horretan bizi baitira". Gazte eta helduek, ordea, gaztelera aukeratzen dute, jendea euskarazko bertsioetara joatera bultzatzen bada ere. "Antzerki taldeek izugarrizko ahalegina egiten dute antzezlan elebidunak egiteko garaian", dio aditu honek. "Lana bikoiztu egiten da: gidoia, interpretazioak, batzuetan baita antzezleak ere, eta gero erantzuna ez da espero bezalakoa izaten". Hala ere, egoera aldatzen ari da eta azken urteetan euskarazko antzezlanetan ikusentzule kopurua hazten ari da.

Garbi Losada antzerki zuzendari eta aktorearen ustez aldiz, "euskaldunen kopurua jaitsi egin da, garai batean jende gehiago joaten baitzen euskarazko antzezlenetara". Antzerki taldeek bi hizkuntzetan egiten dituzte lanak eta horrek lan gehigarria eskatzen du. "Askoz ere garestiagoa da eta gero ez dugu neurriko erantzuna jasotzen", dio antzerki zuzendariak. Antzerkiak berez esfortzua eskatzen duen aisialdiko ekintza da eta horri hizkuntzaren zailtasuna gehitzen bazaio, jendeari "nagia" sartzen zaio.

"Antzerkigintzan hasi nintzenean, ikusle euskaldun gehiago zirela uste dut", dio Garbi Losadak. Agian luzaroan erantzuna izango duen esfortzua da eta denbora eman behar zaio. Antzezlearen ustez, "agian hizkuntza batek normalizatzeko behar duen bezainbat denbora itxaron beharko dugu antzerki arloan ere egoera erabat elebiduna izan arte. Oraingo haurrak nagusitzen direnean, agian egoera ezberdina izango da".