A cultura en suspenso

Os últimos datos fornecidos polo Observatorio da Cultura Galega deitan a cifra de 23.300 empregados no sector cultural. 3.565 empresas fan o 1,7% do total do país. Os números do organismo, participado polo Consello da Cultura e o Instituto Galego de Estatística, certifican o teatro e o libro coma os apartados "con evolución máis positiva". Nesta xeografía deberá desenvolverse a nova Consellaría de Cultura, que o pasado martes amosou no Parlamento unha aproximación á súa acción durante a lexislatura. Roberto Varela cargou a súa intervención no turismo e no aproveitamento económico a curto prazo no Xacobeo 2010. Apenas mencionou o futuro da Axencia Galega das Industrias Culturais (Agadic), o ente que, dende 2008, centraliza orzamentariamente os subsidios ás artes escénicas, nin o Plan Galego de Artes Escénicas, consensuado cos axentes do campo teatral polo bipartito.

Cultura atendeu á reclamación dos editores e asume o Plan Galego do Libro

Aos traballadores da cultura percórreos, a un tempo, o escepticismo e a preocupación perante o novo tempo político. Para Celso Parada, que até este mércores presidía a asociación Escena Galega, "todo o sector se atopa paralizado dunha maneira inexplicábel". Refírese ao teatro, pendente de cobros do Agadic "dende hai meses". "Se non se soluciona antes de agosto", expón o actor, susbtituído por Ernesto Chao , "vai ser un fiasco". O primeiro e, de momento, último director da axencia das industrias culturais, Miguel Martín, cesou en maio. "Viñamos de aprobar o primeiro convenio para os actores", di Parada, "e agora párase todo". O promotor da compañía Teatro do Morcego, unha das 30 que se integran en Escena Galega, advirte de que "o día a día das empresas está chegando ao límite".

Á fronte do Centro Dramático Galego (CDG), inscrito tamén no Agadic, continúa Cristina Domínguez. "Se cadra non estamos moi habituados aos cambios de Goberno", ironiza, "e a situación, quizais, é normal". Pero Domínguez, ligada á compañía pública por un contrato de alta dirección, engade: "O que non resulta tan normal é a paralización técnica da Xunta; a Administración debera ter máis profesionalidade".

O estado de contas do CDG non reviste gravidade, malia a recibir o seu financiamento do Agadic. "Temos facturas e impagos", admite Domínguez, "pero previsíbeis". Outro dano colateral, explica, reside na ruptura dos tempos. "Acadáramos unha certa periodización da tempada, as subvencións nun mes, a Feira de Teatro... e agora párase todo". Tampouco os actores, a dicir de Celso Parada o estamento máis perxudicado -cinco actores viven de cada compañía-, escapan dos problemas derivados do stand-by. Aínda que a Asociación de Actores e Actrices de Galicia se reuniu co conselleiro de Cultura o pasado 26 de maio, na súa vindeira asemblea (convocada o día 21 deste mes) decidirán "as medidas de presión que fagan posíbel desbloquear os temas pendentes".

Se a vitoria electoral do Partido Popular o 1 de marzo orixinou a paralización das axudas cinematográficas da CRTVG -a directiva saínte non quería aprobar a partida sen o consentimento do PP no consello da corporación pública-, as axudas dependentes de Agadic corren idéntica sorte. O reparto das competencias en materia audiovisual non está pechado e, amais de Cultura mediante a Axencia Audiovisual Galega, concorren a Secretaría Xeral de Comunicación e un departamento de Industria. "Que vai pasar co Consorcio?", engade Xosé Manuel Olveira, Pico, o actor que vén de suceder a María Bouzas na presidencia da Academia Galega do Audivisual.

"Estamos preocupados", explica. O popular Pico súmase á perplexidade sobre o "parón". "Non ten sentido", apón, "porque, ademais, o sector estáo notando, hai producións detidas e proxectos presentados que se quedaron aí". A Academia defende a unificación de competencias sobre cinema, "sería máis operativo", mais a través dun "estudio xurídico independente" que ratifique as súas teses. O presidente da Academia, con todo, amosa prudencia: "A nosa actitude é de certa expectación".

No ámbito musical, Ugia Pedreira, cantante en Marful ou Eclectica Ensemble e directora do Centro Galego de Música Popular, reclama que "a música sexa tratada como unha profesión, como a industria, comercio e turismo que é". Nesa dirección traballan na Asociación Galega de Empresas Musicais, que representa ao "90% do sector, máis ou menos 4.000 empregados" de promotoras musicais e salas de concertos. Joaquín Martínez Silva encabézaa e fala da "necesidade de regular e dignificar o sector". Non quere ouvir das dependencias xacobeas e si de excedelas: "Non pode ser que haxa un Xacobeo e que remate e que logo non haxa nada". "Pretendemos que as nosas empresas non dependan tanto da Administración", márcase como obxectivo. Á nova Xunta ofrécelle "experiencia, colaboración total e sentar [xa solicitaron entrevista]" a ver se poden "ir todos da man".

Entre as poucas liñas claras, polo momento, trazadas por Roberto Varela aparece a continuidade do Plan Galego do Libro da consellaría anterior. "Esa foi a proposta fundamental que lle fixemos ao conselleiro na xuntanza", lembra o presidente dos editores, Alfonso García Sanmartín. A AGE prepara agora un documento coas prioridades no desenvolvemento do texto lexislativo: o libro como sector estratéxico, o impulso da lectura ou a internacionalización. Xusto cando Varela lle prometía todo aos fabricantes de libros, a Deputación de Pontevedra, en mans do PP, rescindía unilateralmente o convenio que mantiña cos editores dende 1989 e que dotaba de libro galego a súa rede de bibliotecas.