"Cando se nos ten que ver é agora"

"Hai que reforzar a tensión no tecido da memoria histórica. Cando se nos ten que ver é agora", di Dionisio Pereira. O historiador coruñés, convencido de que hai "un antes e un despois" do proxecto As vítimas, os nomes, as voces e os lugares - "a base de datos coas entrevistas está aberta a toda a sociedade, alimentará tamén traballos de creación"-, recorda tamén o que non foi posible daquela.

"O Consello da Memoria [que debía ser o enganche de todas as asociacións] non cumpriu as expectativas pola falta de compromiso da Administración e de moitos dos que estaban alí". O Centro da Memoria -a imaxe reducida de Cataluña- tamén se foi adiando, pero coa actual Xunta as dúas cousas son unha entelequia. No novo contexto, o monumento aos represaliados na Coruña, promovido pola Comisión de Recuperación da Memoria Histórica, accedeu ás axudas estatais - "nós imos certificar os nomes"-. Tamén a Deputación de Lugo consigna fondos para o estudo da represión.

Para Lourenzo Fernández Prieto, director do proxecto -agora nas eleccións a reitor da Universidade de Santiago-, e supervisor da maioría das novas aproximacións ao franquismo dentro do grupo de investigación Historia agraria e política no mundo rural, que dirixe para a Universidade compostelá Ramón Villares, o recurte dos fondos non escurece o conseguido. "En Euskadi van utilizar o noso método de traballo".

Pereira, que traballa con Eliseo Fernández e Víctor Oia sobre unha historia do anarquismo galego ata hoxe, é optimista doutra maneira. Como cidadán, comparte a necesidade de "vencer politicamente" a actual regresión. E se un Pérez-Reverte pode dicir que "en ambos lados hubo hijos de puta", sen máis, el atribúeo "á resaca". "O noso traballo percute no franquismo sociolóxico e chega á contorna da socialdemocracia".