"O real interesa máis cós labirintos imaxinarios"

"Cambiaron moitas cousas", di Xosé Cid Cabido. O escritor limiao, de 50 anos, segue sen deixarse fotografar, pero volveu falar coa prensa: "Todo parece indicar que a xente que vive en galego volverá ser marxinada. A estrema dereita contraataca, e nestas condicións non é posible inhibirse".

E segue: "Alguén debería dicir, por exemplo, que se aínda hai escritores galegos que publican artigos en castelán na prensa de ámbito galego, quizais sexa porque non conseguimos superar plenamente o XIX".

Entrevistado antes da floración de plataformas en defensa do idioma, co apoio do correo electrónico -edita e corrixe para Xerais, vive entre Cangas e Vigo-, o autor de Grupo abeliano volve ao torreiro c'Unha historia que non vou contar. Tres anos despois de Blúmsdei, homenaxe a Joyce en clave de despedida -comezando pola metáfora da sociedade coma "unha especie de cona con dentes de tabeirón"-, Cid fía agora retallos dun suceso que azougou Vigo "entre 1973 e 1974". Non quere adiantalo, pero o libro inclúe entrevistas reais, reconstrución histórica e un narrador "facendo que o material lle vén do ceo".

Fala dela como faction literature, cun pé en A sangue frío, pero non é autor de tipoloxías dramáticas. Os xéneros, a filoloxía e a literatura tamén son materiais literarios. Para o humor e para a ficción (ou a non ficción) en xeral: "O que me interesa é a variación e a imprecisión, ou a sorprendente precisión, da memoria e as diferentes perspectivas". Se Capote se documentou en directo para facer a versión literaria do asasinato dunha familia de Kansas, el renuncia de partida ao relato clásico. "Limítome a montar as diferentes versións e testemuñas, de xeito semellante a Andrew Jarecki no filme Capturing the Friedmans". Doutro xeito, mencionando o traballo poético de Robert Lowell -que tirou versos da correspondencia privada, insultos incluídos-, trátase outra vez de "escribir do que un coñece e transgredir a liña que separa a memoria real da ficcionada".

Non hai ruptura coa experimentación, pero é que mesturar ficción con prensa, libros e conversas "hai tempo que deixou de ser experimental". "Procuro a máxima inmersión na realidade, afastándome da linguaxe literaria clásica e do plan argumental onde todo encaixa". N'Unha historia..., o escritor respecta a fala da xente e as súas contradicións. É coherente coa liña de traballo de Blúmsdei, di, "aínda que non o pareza". "Insiste na idea de fuxir da literatura como algo creado á marxe da realidade inmediata, coñecida ou documentable. Creo que á xente interésalle cada vez máis o que podes dicir sobre algo real, pegado ao chan, que sobre os teus labirintos imaxinarios".

Hai quen afasta a Cid dunha factible Xeración dos 90 pola súa militancia política ata finais dos 80, que disque transparenta na literatura. A aventura na UPG-Liña Proletaria, logo Partido Galego do Proletariado -con Ferrín e Arias Curto-, saldouse con máis de dous anos de cárcere cando era un rapaz. Non fala diso -"está escrito"-, mais segue sendo un autor político. Falando da estratexia do PP: "Non é certo que a maioría da poboación vaia aceptar impasible o desprezo do galego". E máis aínda falando de literatura, das recensións "boíñas" e dos libros de texto que quererían encaixar nun sistema literario grande: "Se tratamos o sistema literario coma un corpo enfermo, acábao somatizando. Hai probas diso".