Bidaiaren lezioa

Pertsonak sailkatzeko dauden hamaika moduen artean, beste bat proposatuko dizuet: herrialde txiroetara bidaiatzeko prest daudenak eta santa sekulan halakoetara bidaiatuko ez luketenak. Batzuentzat Indiara joatea, esaterako, beren bizitzako ametsa izango da; beste batzuk, aldiz, kasik ordaindu egingo lukete halakorik jasan behar ez izateagatik. Etengabe zeure pausuen atzetik oinutsik jarraitzen dizun ume koskor zikin, mukitsu, begi handi koadrila ez edukitzeagatik, edozer gauza. Izan ere, giza bihotz (sentibera) batek jasan dezakeen eskale zarpailen kopurua mugatua da akaso.

Opor-bidaiez ari bagara behintzat, sailkapena nabarmena izaten da: edo baretasuna, buru-atsedena eta parajearen edertasun edo plazerra bilatzen da edo, bestela, zeharo ezberdina den beste bizimodu bat ezagutzera joaten zara. Beti lehenengoa aukeratu ohi dutenentzat, gabezia larrian bizi den jende artean ibiltzeak bidaiaren atseden guztia zapuztu ohi du: gozatzera joan dira, eta ez sufritzera, eta, nahi ala ez, begietatik sartzen den besteen sufrimenduak halako egoneza eragiten digu, halako atximurka bat lehen arima deitzen zen horretan.

Kultura ezberdinak ezagutzea aberasgarriagoa dela irizten diotenen artean, berriz, horrek nolabait pobreziaren ikuskizuna onartzera eramaten du. Ikusten ez duen begiak ez omen du negarrik egiten, baina pertsona hauek ikustearen prezioa ordaintzeko prest daude. Atximurka hori jasango dute, hain zuzen, behartsu horiengandik jasotzen duten lezioak merezi duelako. Ekuadorren izan naiz duela gutxi eskolak ematen eta berriz ere sentipen hori izan dut: hango pobrezia, ustelkeria politiko eta ezberdintasun sozial gordin guztien gainetik, jendearen harrera, eskuzabaltasuna, laguntasuna, etorkizunarekiko konfidantza hunkigarria da.

Lehenengo munduaren erosotasunetatik urruntzen garen neurrian, ikuskizun ankerrak pilatzen joaten dira eta, behin edo birritan, galdera bat etortzen zaizu aho-gogamenera: zenbat balio du hemen giza bizitza batek? Zenbat? Baina galdera hori egiteko ez da noski hirugarren mundua zapaldu behar. Atlantikoaren erdian, goiko zeruetatik dabilen abioiaren sabelean ere, bat-batean, ezustean, itaun horren zama eror daiteke guztien kontzientzietara.

Hegazkina Quitotik irten zen Europarantz; hamabi ordutako bidaia izan behar zuen. Bost ordu beranduago, abioiaren kulunkan erdi lotan geundela, ahots urduri batek gure artean sendagilerik ba ote zegoen galdetu zuen. Handik gutxira kapitainaren erabakiaren berri eman ziguten: bidaiari bat hilzorian zegoela, berehala ospitaleratu behar zela eta horregatik, buelta eman eta Guyana Frantsesean lur hartuko genuela. Beranduago jakin genuen zehazki gertatutakoa: bidaiari hark droga pasa ahal izateko modurik arriskutsuena probatu zuela, alegia, ehun eta berrogeita hamar droga-pastila zituela urdailean, eta haietako bat lehertu eta txikizio ederra eragin zuela gizajoaren gorputzean. Gau osoa egon behar izan genuen Guyanako aireportuan, abioitik irten ere egin gabe, zazpi bat ordu guztira (abioiak bere depositua bete behar baitzuen). Jakina, Madrilera iristerako bidaiari guztiok galduak genituen hartu beharreko konexio guztiak.

Nire bidailagun asko zeharo haserre zeuden, bere bizitzako hainbat ordu galdu omen zituzten, eta hori, mendebaldeko kumeontzako, badakigu, urrea galtzea bezala da (time is money), eta ez zeuden guztiz bat kapitainak bere kabuz hartu zuen erabakiarekin (dirudienez aire konpainiek ez dute deontologia zehaztu bat kasu hauetarako). Hainbat bidaiari denuntzia jartzekotan ziren, ea gutxienez galdutakoaren ordainetan diru apur bat eskuratzen zuten. Gainera, ez al zen ba gamelu bat izan, azken finean, guztiaren eragilea? Lehen klaseko bidaiari bat izan bazen hilzorian zegoena ez zuten, noski, honenbesteko erreparorik jarriko. Balio al zituen gizajo horren bizitzak dozenaka pertsonen ordu galduak? Zerbaitek ikaratu baninduen, zera izan zen: nire inguruan zenbat jende zegoen galdera horri ezetz erantzuteko prest...