Piscifactorías, canteiras e taparrabos

En Noruega, un lugar como cabo Vilano tería a protección máxima. Sería intocábel. Un lugar sagrado. Talvez habería alí unha Escola da Beleza. Un espazo de arte onde foran buscar alí os pintores a Luz do Oeste, como en Noruega Edvard Munch e os seus amigos do "círculo bohemio" ían a Asgardstrand, no fiordo de Oslo, á procura da Luz do Norte. Mais en cabo Vilano o que hoxe pintaría Munch non sería o seu Melankoli senón unha variación d'O berro.

O cabo Vilano era un Elsinor da natureza na Costa da Morte. Sempre o imaxinei como un espazo hamletiano, cun Hamlet que non morrera, a pasar a vellez no asilo dun faro, na súa lighthouse, a casa luminosa, no alto dos cantís, alimentando un corvo mariño con doncelas, o fermoso peixe que ten anos de macho e anos de femia, coas fermosas cores do arco iris na pel. Un Hamlet a pasear cara o Cemiterio dos Ingleses e a praia de Trece, sabedor xa de que o seu tío, o usurpador, era o seu verdadeiro pai, e o seu pai, un espectro túzaro e cornudo.

Os postos de traballo "na nosa terra" non poden facer desaparecela

O caso é que cabo Vilano era un gran espazo de fermosura e fabulacións. Se a imaxinación é a escuma da memoria, Vilano de Galicia era un froito belo e dramático da imaxinación da natureza. Agora o que vemos alí é o escenario d' O berro. A ollada que se espanta, o rostro que se desqueixa, o corpo desgonzado, ante o estrago do lugar senlleiro. Cabo Vilano de Galicia é agora un exemplo de violencia catastral e contaminación da ollada. Primeiro, emprazouse xusto alí un parque eólico. Que puntería na colocación dos chismes do vento! Eu estou moi a prol das enerxías alternativas, mais isto ten moito de enerxía e nada de alternativa: sempre apuntan ás mellores paraxes. Semella que en vez de libros de enxeñería o que se consulta aquí é El pasajero en Galicia de Álvaro Cunqueiro. Onde di "marco incomparable", alí vai dereitiño o dedo indicador: "Póñame aí uns Chismes para modernizar a paisaxe".

Pois en Vilano puxeron uns Chismes de moito nabo. Antes un chisme era un chisme. Mais agora un chisme é un Chisme. Medraron moito por mor da maquinaria pesada. Pero o peor aínda estaba por chegar. Aquí haiche moito bardallas patriótico, pero logo venden Galicia e España a cachos. Por vender, venden até a bandeira da que tanto laretan. O que chegou a Vilano foi unha desas granxas mariñas que ocupou grande parte da beiramar. No país dos Chismes, hai Chismes verticais e hainos horizontais. Os Chismes entoldados da piscifactoría, en cor verde podre, transformaron Vilano nun espazo psicótico. Porque tamén a paisaxe padece. Tamén a terra berra. A súa psique e a nosa están moi conectadas. Xa Freud deixou claro que hai unha íntima conexión entre o malestar humano (o da cultura) e o malestar da terra.

Había moita esperanza en que o cambio político operado en Galicia supuxera unha etapa curativa. Para a xente e para a natureza. Houbo sinais, síntomas positivos dunha nova política. Mais atopámonos de novo co poder dos Chismes. Disque é un partido transversal este dos Chismes. Home, algúns Chismes haberá que poñer, pero non imos facer de Galicia o país dos Chismes. Chismes nos ríos, Chismes nos montes, Chismes na beiramar. Viva o PCH, o Partido dos Chismes! Estes Chismes ademais son mutantes. Onde hoxe hai un Chisme entoldado, un campo de concentración de rodaballos, vai ti saber o que hai mañá.

Galicia é un lugar de míticas cidades afundidas polas augas. Agora estamos a vivir unha segunda etapa máxica. A desaparición de lugares míticos por mor da Invasión dos Chismes. Dirán os guías turísticos do futuro: "Aquí había lugares moi fermosos. Quilmas, Merexo, Corrubedo, Vilano... Mais perdémolos cando a Idade do Chisme".

Hai xente moi fachendosa co plan de acuicultura porque dis que vai facer de Galicia o Primeiro Produtor Mundial de Peixes Planos en Catividade. É unha satisfacción paradoxal: hai empresas que queren facer aquí o que non lles deixan, por exemplo, en Noruega. E aínda hai que darlle as grazas, ceder as terras e pagarlle subvencións de agasallo, en vez de poñer as cousas claras coa lei de común: "O que queira rodaballo, ten que mollar o carallo!".

Tamén hai xente moi contenta porque somos o Primeiro Produtor de Lousas. Home, é un xeito de velo. O que somos é o Primeiro Exportador de Montañas Rochosas. En Folgoso do Courel asistimos por enésima vez, coa compracencia e indolencia administrativa, a ese escandaloso espectáculo de política-lixo: utilizar os veciños ou os traballadores como carne de canón mediática na defensa do indefendíbel. A canteira da Campa é unha vergoña na Galicia e na Europa de hoxe. En Ancares e Courel perdeuse moito tempo. E agora hai poderosos intereses que se permiten aplicar o aforismo de Lec: "O descoñecemento da lei non exime do seu cumprimento; o coñecemento, si".

Non parece moi moral poñer a necesidade da xente como escudo. A xente que defende o seu traballo sempre ten razón, mais hai negocios que non son razonábeis para o interese común.

Os postos de traballo "na nosa terra" non poden consistir en facer desaparecer a nosa terra. Isto si que sería realismo máxico. Unha vantaxe futurista. Unha vez que desaparece a montaña, pois xa non debate. Nin parque. Nin montaña. Nin traballo. Nin nada. Pola parte de Valdeorras, hai territorios que desapareceron. Home, non é que desaparecera a paisaxe. Creouse unha nova. Onde antes había montañas agora hai cráteres inmensos. Non aparecen no mapa, pero iso aínda lle dá máis carácter. É a Galicia que se foi. Montañas que marcharon para non volver. Ti vas cara a montaña para unha ascensión mística e o que atopas é a boca do inferno. E no inferno dis que hai moito traballo. Veña a fornear día e noite. Hai que facer país, si, pero sen desfacer o país. É admirábel o que costa desfacer un país. O traballiño que dá. Hai que visitar os cráteres de Galicia. Alí descubriremos unha extraordinaria Monumentalidade do Baleiro. Espazos pre-arquitectónicos dun maximalismo minimalista. Caspar David Friedich situou a Holderlin nun penedo por riba das nubes para pintar o romanticismo. Un emblema de hoxe sería o solitario ser humano no epicentro dunha inmensa pedreira baleira na Galiza.

Vivimos tempos en que se fala de millóns como area. Hai unha manchea de institucións e organismos que peneiran orzamentos. Non vai sendo hora de poñer en marcha un plan B para Galicia? Que falar de parque natural no Courel signifique falar de postos de traballo dignos. Que ninguén diga que lle van poñer taparrabos, agás se quere desfilar na pasarela Noovo na feiticeira colección A sedución tribal do potente deseñador José Castro.