A outra historia de 'Celda 211'

"Estaba na casa escoitando as nominacións ós Goya, e en cada unha non paraba de chorar da emoción". Moito debeu de chorar ese día Emma Lustres, porque tivo que escoitar ata 16 veces o nome de Celda 211, o filme que impulsou desde A Coruña coa súa empresa, Vaca Films. Esta dura historia dun funcionario de prisións atrapado nun motín rebasou as súas mellores previsións e estase a converter no fenómeno cinematográfico do ano: premios e recoñecementos en festivais de todo o mundo, e case 11 millóns de euros recadados. Son cifras fóra do común para unha película dun presuposto relativamente modesto coma esta, arredor dos 3,7 millóns de euros.

Saiu con 220 copias, e tres meses despois segue en todos os cines españois case co mesmo número, un inusual caso de lonxevidade. "Cando vimos a taquilla da primeira fin de semana, non me creía a recadación, e ¡non é polos cartos!", conta desde a sede da súa empresa. Seguramente Emma Lustres (O Grove, 1975), pensou nese momento no sacrificio que supón sacar adiante unha película, e nas circunstancias curiosas que ás veces se dan para que un proxecto triunfe.

"Lemos a novela e encantounos, pensamos que alí había unha película"

A Tosar ó principio non lle atraía o personaxe de Malamadre

Como moitos outros filmes, Celda 211 agocha detrás varias historias nas que se mesturan a sorte e o traballo rigoroso. A primeira delas é que o escritor Francisco Pérez Gandul, autor do libro do mesmo título, tiña vendidos os dereitos a outra produtora. "Boca a Boca mercou os dereitos por dous anos, pero non o desenvolveron e caducáronlle", explica Lustres, "e alégrome de non telo sabido antes, senón daríalle voltas a cómo unha produtora tan grande rexeitara este libro". Cada ano, o equipo de Vaca Films viaxa á feira do libro de Barcelona e asiste a un encontro que mestura editores, escritores, produtores e guionistas. Nese encontro coñeceron a existencia do libro, a primeira novela de Pérez Gandul. "Lémola e encantounos, pensamos que alí dentro había unha película", explica Lustres. Mercaron os dereitos, e deron un segundo paso: darlla a ler a Luis Tosar. E aquí acontece outras das historias curiosas. "A Luis encantoulle. Preguntámoslle en que personaxe se veía, e dixo que quería facer o papel do funcionario atrapado, o que fai Alberto Amman. ¡Non lle atraía Malamadre!, pero fixémoslle ver que esa era o seu papel", lembra esta produtora, que non para de loar as bondades de Tosar, "un actor que o facilita todo".

Despois do interese de Tosar por estar na película, Vaca encargoulle unha adaptación do libro a dous profesionais experimentados: o director Daniel Monzón e o guionista Jorge Guerricaechevarría, que escribe habitualmente os filmes de Álex de la Iglesia. "Resultoulles moi difícil e estiveron a piques de guindar a toalla, pero case conseguiron un guión mellor que a novela", rememora Lustres. Empezaron a buscar socios e na película entraron finalmente como coprodutores Telecinco e Morena Films. Despois chegaría un exitoso periplo por importantes festivais de todo o mundo, como Venecia ou Toronto, onde as distribuidoras facían cola para saber de onde saíra a empresa que producira aquel filme tan impactante. "Saímos do salón da nosa casa, que foi onde empezamos", bromea Lustres.

Foi o seu socio en Vaca Films, Borja Pena, o que a empuxou a montar unha produtora en 2003 buscando producir filmes na liña do thriller, ata que chegaron a este éxito. As vendas internacionais de Celda 211 non paran de medrar: a obra foi vendida xa a uns 20 países. O temible Malamadre, ese preso ó que encarna Luis Tosar, e que só velo entran calafríos polo espiñazo, falará linguas que van do ruso ó alemán. Esta semana estrearase a película en Grecia, en abril en Francia, e nun par de meses tamén en Italia, onde sae con 200 copias, unha cifra considerable. Tratándose dun thriller europeo de éxito, a pregunta é obvia, ¿haberá remake en Hollywood? Lustres suspira, felizmente desbordada: "Uuf! Temos varias propostas de directores conocidísimos, e unha opción moi avanzada, pero non hai nada pechado, porque este camiño é moi longo, e tamén estamos cos nosos proxectos".

Entre eses traballos hai de novo varios thrillers, como Invasores, que están a negociar cun director, "dos mellores que hai agora en España", adianta Lustres. Invasores será a adaptación dun libro do escritor Fernando Marías, unha das últimas obras sobre as que Vaca adquiriu dereitos. Entre elas, tamén a obra dun autor galego, Ollos de auga de Domingo Villar, pero finalmente houbo algúns atrancos: "Empezamos a desenvolvela para unha tv movie, pero caducounos a opción, e o autor e a editorial botáronse atrás, porque preferían unha película en cine".

Antes de todo aínda haberá que saber a sorte que poden traer os premios Goya, o vindeiro 14 de febreiro. "Temos 16 nominacións, pero non aspiramos a gañar todo, con cinco ou seis xa nos conformamos", fai cábalas ríndose Lustres, que non oculta que lle faría moita ilusión "o Goya de maquillaxe, porque Raquel Fidalgo é unha persoa moi próxima, e son profesionais que levan anos traballando en todo en Galicia, pero non recoñecidas fóra". Mañá sábado celébrase en Madrid a festa dos nominados, e estes días a maquilladora chamou a Lustres: "¿Que me teño que poñer? Eu nunca fun a iso ¡e que sei eu! Se tampouco nunca estiven alí", di a gargalladas. Todas tan nerviosas como contentas, orgullosas dun filme feito desde Galicia, pero cos pés na terra: "Isto non é normal, ás veces teño medo de que pasen 20 anos sen que volva suceder nada igual".