"Nortasuna norberak osatzen duen zerbait izaten da sarritan "

Iparraldetik Ameriketara joandako euskaldunen biloba Monique Laxalten Oroitzapen Urdin ilunak eleberria euskaratu du Haritz Monrealek (1969 Bilbo). Hainbat laudorio eta kritika aberats jaso dituen itzulpena prosa poetikoa darion lana da.

Galdera. Zergatik liburu hau eta ez beste edozein?

Erantzuna. Filologia ikasi nuen Gasteizen eta hasieran sintaxia, hizkuntzen historia-eta gustuko banituen ere, bukaeran literatur kontuek gehiago erakartzen nindutela konturatu nintzen. Monique Laxalten eleberria itzultzea erabaki nuen. Egia esan behar badut ez nuen pentsatzen luzarora itzulpengintzan jardutea.

G. Zein harreman mota duzu eleberriaren idazlearekin?

E. Anaia eta gurasoak Renon izan ginen urte bete eta auzokoak genituen Monique eta bere sendia. Oraindik gogoratzen dut eurekin Californiara denok batera egin genuen bidaia.

G. Zure familia ezagutzeak ere Monique liburu hau idaztera bultzatu zuen. Zer dela eta?

E. Berak dioenez, gu alde egitera gindoazen egunean, bazuen sentimendu moduko bat Amerikatik gindoazela lar ondo elkar ezagutu gabe, eta gutun bat idaztea erabaki zuen. Azkenean, gutunean idatzi behar zuenak eleberriari bide eman omen zion.

G. Ze garrantzi du egileak aipatzen duen erroekiko atxikimenduak?

E. Azken bolada honetan beste gai batzuekin zerikusia duten gauzak itzultzen ari banaiz ere, itzuli ditut amerikar euskaldunei buruzko lan batzuk (Bill Douglass-en La Vasconia Global, eta Gloria Totoricagüenaren Diáspora vasca comparada 2003) eta, bestetik, Moniquek honanzko bidaia egin zuen moduan, nik alderantzizkoa egin nuen. Irakurritakotik eta ikusitakotik iruditzen zait erroekiko atxikimenduak aldaera asko dauzkala, identitatea askotan norberak osatzen duen zerbait da. AEBn, bestalde, batzuetan jatorri berekoak leku batean pilatzen dira eta abiapuntuko herrialdeko ohiturak eta baita hizkuntza ere mantentzen dituzte. Euskaldunen kasuan zailagoa da gutxi direlako eta lurraldean zehar oso barreiatuta daudelako.