_
_
_
_
Reportaje:LUCES

O novo rostro da música galega

Un nutrido exército de grupos pop e rock súmase á evolución do folc cara novos territorios

SON GALEGO. A febleza da industria segue a lastrar o desenvolvemento da música galega, pero a irrupción das novas tecnoloxías democratizou a producción e permitiu un estoupido dos sons da mocidade. Cando se cumpren 25 anos da movida, en Galicia hai máis grupos de pop rock que nunca. E atopan oco tribos novas como os rapeiros ou os electrónicos.

O folc continúa gozando de excelente saúde e os músicos fanse máis versátiles
A unha convocatoria do IGAEM acudiron 350 grupos, proba da efervescencia actual

A revista de música Sonotone está a facer un inquérito na rede para elixir o mellor disco galego de 2006. Entre a listaxe dos candidatos hai cousas tan distintas como o hip hop de Dios Ke Te Crew, o innovador disco de Marful, a música de Lamatumbá ou o folc 10.0 de Berrogüetto. Se lle preguntásemos pola rúa a un cidadán calquera polo nome dun grupo galego, probablemente diría o nome dun grupo de folc. E, con todo, hoxe, ademais dunha significativa evolución do folc, o máis revelador da música galega é a aparición dun nutrido exército de grupos de pop e rock que, desde os máis diversos estilos, posibilitan que xa se poida falar dun novo rostro da música galega.

¿Que sucedeu co folc en Galicia? Pois, sen dúbida, continúa a gozar de excelente saúde, afirmándose en figuras como Cristina Pato (que agora reside en Nova York) ou Carlos Núñez (que editou o seu último disco só en Francia). Pero os músicos folc evolucionaron, fixéronse máis versátiles e puxéronse a experimentar na procura de novas sonoridades. Desde aquel inevitable referente que sementou o terreo, o Milladoiro dos anos 80, até hoxe, o camiño percorrido é enorme. Na viaxe xurdiron bandas xa clásicas como Na Lúa ou Fía na roca e desapareceron outras como Matto Congrio, o espazo matriz de onde partiron Anxo Pintos (do actual Berrogüeto) e o propio Carlos Núñez, para chegar ás, en xeral, eclécticas formacións actuais, impacientes por atopar novas vías e mesmo por xoguetear con outras músicas. Así lles sucedeu, por exemplo, a Xabier Díaz e Guillermo Fernández, que no seu Músicas de salitre saúdan o pop; ou á Ugia Pedreira procedente de Chouteira, que deu en Marful cun universo inédito e poderosísimo, pero tamén a formacións como Faltriqueira, nutrido por mulleres que evolucionaron desde as pandereteiras para experimentar cuestionando a ortodoxia.

Onte foron probablemente os grupos folclóricos das parroquias os que posibilitaron a explosión do folc galego (moitos deles formados por mulleres, como Avalón, Donicelas, Leilía ou Malvela). Pero a actual profesionalización estana aportando entidades como o Conservatorio de Música Tradicional e Folque de Lalín e a Escola de Artes e Oficios de Vigo, que deu pé a unha orquestra tan espectacular como Son de seu. Neste punto coinciden tanto a cantante Uxía como Félix Rodríguez, profesor de gaita da Escuela de Folklore Plaza de Castilla, en Madrid, e integrante do desaparecido grupo Fódete xestas!, no que tamén participaron os irmáns Pascual.

Unha banda que podería simbolizar o sucedido na música folc é Os Cempés, que comezou apegada á música tradicional e acabou incorporando a guitarra eléctrica. A Félix Rodríguez parécelle moi significativo que sexa un ex membro de Siniestro Total, Segundo Grandío, quen desde o estudo de gravación Casa de Tolos aglutine o máis nutrido da música folc. Na actualidade, formacións impecables pero moi vencelladas ao tradicional como Luvas verdes conviven con apostas como a das galegobelgas Ialma, a atrevida banda de Verónica Codesal, filla de emigrantes galegos que participou no festival de Eurovisión. E xunto con grupos consolidados como Luar na Lubre e gaiteiras tan sólidas como Susana Seivane habita a recoñecida creatividade de Mercedes Peón, que impacta coa experimentación vocal dos seus directos e incorpora bases electrónicas á súa música. E a potencia do Orfeón Treixadura ou o éxito latino de Xosé Manuel Budiño comparten espazo co impulso das novas xeracións representadas por Dani Bellón e Diego Maceiras.

En palabras de Belén Regueira, responsable do programa Extrarradio da Radio Galega, hoxe faise de todo e bo, e persoas procedentes do campo da música tradicional están intentando crear unha nova música galega, distinta e contemporánea, como é o caso de Marful, Nordestin@s, Espido ou Narf. Precisamente estes grupos, que comparten algúns dos seus integrantes, supoñen propostas terriblemente anovadoras e interesantes no panorama musical.

Pero é que tamén o campo do pop e do rock alcanzaron un dignísimo nivel de calidade. A entender de Belén Regueira recuperouse o sentido lúdico, o humor e a frivolidade, o que é bo para a música, abandonando a militancia ideolóxica. Diso dá fé o músico Marcos Payno, nunha entrevista concedida á revista Sonotone, que pasou da intencionalidade política do grupo Xenreira a propostas máis festivas como Matraca Perversa ou máis postmodernas como a formación Galegoz, que acaba de editar o seu disco Galician chimpanzee.

Esa vitalidade dunha música galega diversa e plural, que a dicir de Xurxo Souto, é o máis característico do panorama actual, pode verse en álbums extraordinarios como Xénese de Dios Ke Te Crew, unha abrumadora proposta de hip hop galego. A efervescencia musical do momento é tan grande que á convocatoria do Instituto Galego de Artes Escénicas e Musicais (IGAEM) para crear unha programación estable en salas presentáronse 350 grupos. Algo semellante sucedeu coa iniciativa A polo ghit, que o pasado verán puxeron en marcha Vieiros e a Radio Galega e que conlevou a descarga da rede de máis de 10.000 cancións e a visibilización de moitas formacións da música galega.

E aínda que hai bandas como Lamatumbá, que gañou a pulso a reedición do seu álbum Lume (para que saia o sol), é certo que unha nova política dos medios de comunicación públicos está a facer máis visible a música galega. Pero tamén a democratización que conlevan as novas tecnoloxías ten moito que ver neste estoupido, que atopa en páxinas web como A Regueifa Plataforma un escaparate. Deste xeito foron posibles Projecto Mourente e The Homens. Claro que, como di a cantante Uxía, que desde a convocatoria de Cantos na Maré trata de atraer para Galicia os novos escenarios da lusofonía e está a gravar o seu novo disco nas Azores, tamén é necesaria unha industria discográfica en Galicia que permita que os músicos se centren na creación e posibilite a súa profesionalización. En todo caso, a cuestión é que grupos tan interesantes e distintos como Ruxe Ruxe, Sete Saias, Soak, Fanny e Alexander, A Compañía do Ruído, Skacha, a Banda Potemkin ou As Garotas están a chegar ao público. A mestizaxe, a fusión de xéneros, a pluralidade, unha boa formación e un magnífico momento musical mostránnos un novo e prometedor rostro da música galega.

Tu suscripción se está usando en otro dispositivo

¿Quieres añadir otro usuario a tu suscripción?

Si continúas leyendo en este dispositivo, no se podrá leer en el otro.

¿Por qué estás viendo esto?

Flecha

Tu suscripción se está usando en otro dispositivo y solo puedes acceder a EL PAÍS desde un dispositivo a la vez.

Si quieres compartir tu cuenta, cambia tu suscripción a la modalidad Premium, así podrás añadir otro usuario. Cada uno accederá con su propia cuenta de email, lo que os permitirá personalizar vuestra experiencia en EL PAÍS.

En el caso de no saber quién está usando tu cuenta, te recomendamos cambiar tu contraseña aquí.

Si decides continuar compartiendo tu cuenta, este mensaje se mostrará en tu dispositivo y en el de la otra persona que está usando tu cuenta de forma indefinida, afectando a tu experiencia de lectura. Puedes consultar aquí los términos y condiciones de la suscripción digital.

Archivado En

Recomendaciones EL PAÍS
Recomendaciones EL PAÍS
Recomendaciones EL PAÍS
_
_