Os Bolechas, superheroes do cotián

Aprender a dominar os esfínteres ou facerlle fronte ao medo á escuridade pode ser unha experiencia tan emocionante como acompañar a Harry Potter na súa loita contra o malvado Lord Voldemort. Seis rapaces apelidados Bolechas relatan dende hai sete anos aos lectores máis pequerrechos do país as divertidas aventuras que se poden vivir no cuarto de baño, na hamburguesería, no festival de fin de curso da escola ou facéndose cóxegas uns aos outros. Os libros protagonizados por Carlos, Braulio, Sonia, as xemelgas Pili e Loli, o bebé Tatá e o seu can Chispas son o maior superventas da historia da literatura infantil galega. Dende Edicións A Nosa Terra calculan que preto dun millón de exemplares das súas peripecias circulan xa por Galicia e Portugal. "Hai 5.000 rapaces que cada mes mercan un libro dos Bolechas", asegura Xosé Fernández Puga, responsable da editorial, que se confesa asustado polo fenómeno.

Os pais xa lle propoñen argumentos ao autor e el observa na rúa como se comportan os cativos

En Galicia hai 5.000 cativos que cada mes mercan un libro coas peripecias destes nenos

Os Bolechas son seis irmáns moi normais, se se pode calificar así a unha prole desta magnitude na Galicia envellecida. E aí está, se cadra, a súa maxia. "Non quería fantasía, nin castelos encantados, nin princesas", explica o pai das personaxes ao rememorar os comezos. O debuxante Pepe Carreiro (Vigo, 1954), autor das ilustracións e dos textos, propúxose en 2000 formar unha familia literaria que arrincase gargalladas aos nenos sen necesidade de viaxar a mundos imaxinarios nin mergullarse en argumentos imposibles. Quería facelo coa realidade por diante, sen "pretensións artísticas" e sen afán de adoutrinamento. O único obxectivo, subliña, era facerlle pasar aos cativos un bo rato cun libro nas mans.

O resultado daquel parto múltiple de Carreira foron seis nenos e un can residentes na Galicia real. Nin guapos nin feos. Nin bos nin malos. Debuxos de cores planas. Textos curtos e frases moi directas. Peripecias que non mudan moito de lugar, cunha acción unitaria e un fío argumental que non se ensarilla. O debuxante aínda lembra a un profesor que lle vaticinou un fracaso. Era unha aposta simple de máis, criticaba.

Aquel home non atinou. Os libros dos Bolechas conectaron dende o principio coa xeración de nenos máis audiovisuais da historia de Galicia. E fixérono, contra todo prognóstico, grazas ó cotián, do que foxen as videoconsolas. "É a primeira vez na historia que en Galicia, e eu diría que no Estado, uns personaxes triunfan dende o libro e non dende a televisión", sinala Fernández Puga.

A idade dos seguidores destes libros vai dos 2 aos 8 anos, a mesma franxa na que se moven os membros da saga dos Bolechas, e entre eles hai tamén castelánfalantes. Os seis irmáns teñen fans mesmo entre os que aínda non aprenderon a ler e que, polo de agora, escoitan as historias na voz de seus pais. O autor esfórzase por empregar nos textos un galego moi coidado, cos xiros lingüísticos máis propios e cun léxico variado para salvar as verbas "que non se deben perder".

"Con eles os rapaces achéganse ao galego da maneira máis normal", din dende a editorial, "porque os Bolechas non se plantexan falar outro idioma". Cando menos de momento. Edicións A Nosa Terra prepara a tradución das historias destes nenos para a súa exportación a outros países de Europa.

Nos seus sete anos de vida no papel, os Bolechas colleron catarro, tiveron unha curmá, quedaron pechados nun ascensor, manexaron coches cun xogo de ordenador, asistiron a un curso de natación e namoraron. Nada que non lle poida pasar a calquera rapaz en calquera vila ou aldea de Galicia. E algún efecto positivo terán estas historias nos lectores porque a Carreiro chéganlle até peticións dos pais para que faga libros sobre determinadas situacións. "Hai quen me pediu que faga un dos Bolechas cortando as unllas".

Malia que as historias e os debuxos son sinxelos, a súa elaboración é froito dun complexo proceso de nenoloxía. Dende que pariu a estes rapaces, Pepe Carreiro, pai na vida real dun pequeno de 25 anos, converteuse nun estudoso dos usos e costumes da infancia e toma nota do seu comportamento alá onde se atope. "Observo moito aos nenos, mesmo no autobús", confesa. Os Bolechas van de hotel, por exemplo, ocorréuselle ao debuxante o ano pasado, vendo como uns rapaces se divertían no seu propio universo xogando na piscina con pistolas de auga, alleos a esoutro mundo de adultos que se broncean e beben cañas.

O éxito da saga levou á editorial A Nosa Terra a publicar varias coleccións cos irmáns como protagonistas. A serie Os Bolechas queren saber ten contido didáctico e o seu capítulo Como nacemos está sendo utilizado por moitos pais e profesores para explicaren aos cativos de onde veñen os nenos. Na de viaxes, os Bolechas percorren os concellos do país e xa hai "lista de espera de meses" para atender as peticións das localidades galegas que queren ser visitadas por este personaxes. "Pepe Carreiro non dá máis de si", alega o editor Xosé Fernández Puga, que anuncia que a próxima semana sairá publicada a súa xira por Melide.

Sete anos despois da estrea, Carreiro segue bolechizado. "Logo de todo este tempo debuxando aos Bolechas, estou facendo agora outro libro coa mesma ilusión que o primeiro día", confesa dende o seu estudio de Vigo. O maxín deste ilustrador prepara dende hai un tempo un proxecto para formar outra familia literaria. Esta vez os superheroes vivirán aventuras reais noutro intenso mundo que non precisa castelos nin magos: a preadolescencia.