Edukiontzia
Badut lagun bat, batzuetan adiskide min eta besteetan adiskide samin, logabeziak jota bizi dena. Logabezia zer den ez dakiena edo sekula bere bizitzan sentitu ez duena, minaren alde bat, zatirik ulergaitzena gainera, zer den jakiteke bizi da. Logabezia ez da, antza denez, erromantikoen distiraldi zentzugabe, poeten uharte neurriz kanpoko, gaueko lanen bultzatzaile hori. Sufrikario moduko zerbait da, begiak ezin itxi, begiak ezin pausa, eta, ordainez, begiek ezin har atsedenik, begiek ezin begira begiez harago.
Adiskideak, esan beharra dago, artistatzat du bere burua; alegia bere buruaz ...
Badut lagun bat, batzuetan adiskide min eta besteetan adiskide samin, logabeziak jota bizi dena. Logabezia zer den ez dakiena edo sekula bere bizitzan sentitu ez duena, minaren alde bat, zatirik ulergaitzena gainera, zer den jakiteke bizi da. Logabezia ez da, antza denez, erromantikoen distiraldi zentzugabe, poeten uharte neurriz kanpoko, gaueko lanen bultzatzaile hori. Sufrikario moduko zerbait da, begiak ezin itxi, begiak ezin pausa, eta, ordainez, begiek ezin har atsedenik, begiek ezin begira begiez harago.
Adiskideak, esan beharra dago, artistatzat du bere burua; alegia bere buruaz beste ezertaz ez da arduratzen, bere kabutan ez denean ere. Bakarrik bizi da etxe handi batean; tailerra garajean du, berak kalean, zabor artean, bildu dituen trastez beterik. Traste horiek, gero, lan gogorraren ondorioz, arte-objektu dira bilakatzen. Artista batek, izan ere, gauzen erroraino iristeko eta gero dena errotik aldarazteko ahalmena du. Bizikleta baten larruzko eserlekua, artistaren eskuetatik ibili ondoren, toreatzaile baten kapelu bihurtzen da. Gauak, ordea, ezin inon gorde; ihes egiten diote zulo beltz guztietatik. Horregatik, gauero, loa begietara ekarri ezinik, gauaren bila ateratzen da, eta gauak bazterretan utzitako hondarrez beterik etortzen da goizez etxera.
Berak kontatu didanez badakit behin batean hiriko auzune aberats eta dotore batean zehar alderrai zebilelarik, edukiontzi baten ondoan psikiatra baten dibana aurkitu zuela, baina ez zuela lortu, bertan etzanik ere, lorik egiterik. Irudi gaiztoak, irudi suminak, irudi inarrosleak etortzen zitzaizkion. Ez zekienez ez non ez nola eraman, hantxe utzi omen zuen. Alde egitera zihoanean, zurrunga modukoa iritsi omen zitzaion belarrietara. Dibanari begiratu zion berriro, han ez zen inor. Badaezpada ere, edukiontzia ireki eta barrura begiratu zuen. Gizon txiki bat zegoen han, lo seko, patxada ederrean, amets gozoan. Inbidia pixka bat sentitu zuela ere aitortu dit, berak, etxe dotore bat izanik nahi duena egiteko, ezin begirik bildu, eta gizon txiki batek zabor-edukiontzi batean lasai-lasai egiten.
-Zorion aurpegia zuen.
-Beharbada zoriontsu zen.
Gure bizimoduaren paradoxa baten aurrean gaudela iruditu zitzaidan. Hala esan nion. Gero eta gauza gehiago botatzen ditugu zabor artera; hainbeste ezen zaborra, gure ezaugarriaz gainera, gure izatea da. Zabor artean ibiltzeagatik, zabor gara geu ere, edukiontzi handi eta eskerga den mundu honetan. Edozein unetan bota gaitzakete bazterrera, edozein unetan desager gaitezke estoldaren batean, jakiteke nola. Horra hor gure patua, gure ametsaren amaiera: edukiontzia.
-Edukiontzian bizi da, ordea.
-Nolatan biziko da edukiontzian? Erotuta al gaude ala?
Adiskideak esan didalako badakit gizon txikia halako batean esnatu zela, izuturik eta oihuka, aurrean ikusitako gizon logabea lapurtzera zihoakiola sinetsirik. Adiskideak hitz lasaigarriak esan zizkion. Artista zela eta edukiontzietan begiratzeko ohitura zuela azaldu zion besteari, trasteak bildu eta haiek erabiliz artea egiten zuela, arte esanguratsua, arte ederra, arte sakona, munduaren salbagarri, eta desenkusatu zen molestatu izanagatik, barkatzeko mesedez. Gizon txikiak, ordainez, bere bizitzaren berri esan zion. Etorkina da, paperik eta etxerik gabea, eta edukiontzi hartan, gauez bederen, toki bat du lo egiteko, kuxkuxero eta lapur txarrek uzten diotenean bederen. Egunez, zabor bila ibiltzen da, baina ez aurkitutako trasteak gero arte-objektu bihurtzeko, jateko zerbaiten bila baizik, alegia bere burua salbatzeko eta hiltzen ez uzteko. Hiriko edukiontzi guztien mapa zuen marrazturik, non zer janari klasea botatzen zuten, zein ziren toki aberatsak eta zein pobreak, zein seguruak eta zein arriskutsuak, zein argiak eta zein ilunak. Egunsentiak hizketan harrapatu zituen, hizkta bizian, eta despeditzerakoan gizon txikiak arrautza bat oparitu zion nire adiskideri.
-Egurrezko arrautza da. Baina nik bihotz itxura emango diot.