Hiri honetan (eta IV)

7

Konturatu nintzenerako, gaua zen. Une horretan, Kaiko Pasealekura iritsi nintzen, Oteizaren estatuatik oinez etorri ondoren, eta argi guztiak itzalita zeudela egiaztatu ahal izan nuen: etxeetako eta hiriko argiak. Lantzean behin baino ez, portuan lehorreratutako itsasontziren bateko gazteluetako leihoetatik agertzen zen argi txikiren bat, eta itzalpean nabarmentzen zen.

Atzeko aldean, udaletxetik haratago, hiria piztuta zegoen, eta alde handi horrek nire inguruko iluntasuna nabarmentzen zuen. Nirekin gurutzatzen ziren pertsona bakarren siluetak beltz urdinxkak ziren, eta euren ...

7

Konturatu nintzenerako, gaua zen. Une horretan, Kaiko Pasealekura iritsi nintzen, Oteizaren estatuatik oinez etorri ondoren, eta argi guztiak itzalita zeudela egiaztatu ahal izan nuen: etxeetako eta hiriko argiak. Lantzean behin baino ez, portuan lehorreratutako itsasontziren bateko gazteluetako leihoetatik agertzen zen argi txikiren bat, eta itzalpean nabarmentzen zen.

Atzeko aldean, udaletxetik haratago, hiria piztuta zegoen, eta alde handi horrek nire inguruko iluntasuna nabarmentzen zuen. Nirekin gurutzatzen ziren pertsona bakarren siluetak beltz urdinxkak ziren, eta euren profila oso ahula zen, itsasontzien balantzaren ondorioz tenkatzen ziren masten eta soken eszenatokian. Gainera, gomazko zolak tarima ezkoztatuan egiten duenaren antzeko zarata leuna sortzen zuten.

Bihotz-taupadek denboraren erritmoa markatzen zutela sentitu nuen

Bere lagun Karmeloren konpainian, Gabriel etxean bezala sentitu da berriro Donostia aldean, baina Arestiren presentzia eta iraganeko maitasun-istorio haren lorratza somatu ditu han-hemenka

Bazirudien hiriko alde honetan elektrizitate-hornikuntza eten zutela, eta nire inguruko eszenatoki guztia ilunpean zegoen, gaua lehenago etorri izan balitz bezala eta iluntasuna nabariagoa izango balitz bezala. Argia ez zen lurralde horretara iristen. Hemen egunaren argia debekaturik dago (12).

Era berean, argia sortzen zuen ezer ere ez zegoen bertan. Une batez, geldi-geldi geratu nintzen, eta nire bihotzeko taupadek une horretan denboraren erritmoa markatzen zutela sentitu nuen. Denbora hori niretzat baino ez zen. Hantxe nengoen, pasealekuaren erdian hondartuta. Hantxe bertan, kaiko harri narriatuen profila, bat edo bi urratsera; behean, ur geldia, arrantza-ontzien egurrezko kroskoetan kolpe ahulak ematen.

Ageri-agerikoa zen olerkaria bertan zegoela, baina nik ez nuen egoera hori sorrarazi. Bere hiria beste bat zen, baina nik hementxe, nire mamuez bakarrik hitz egiten zidaten bertako kaleren batean aurkitu nahi nuen ezinbestean. Ez al zen hori hiri honetara egin nuen alferreko bidaiaren benetako arrazoia?

Bizkarretik urratsen zarata zetorrela entzun nuenean, bira egin nuen. Nigana zetorren gizonaren profila gau-gaua zela adierazten zidan zeruko gerizpe leunaren aurka ebakitzen zen. Nire ondotik igaro zen -"Arratsalde on"-, eta, ilunpean, aurpegi ezagunaren ezaugarriak bereizten saiatu zela jakin nuen. Ez nion bere agurrari erantzun.

Posizio hartan geratu nintzen, argiztatutako hiriari bizkar emanda, nire inguruko iluntasunean murgilduta, pentsaerak antolatzeko ahaleginean. Ondotxo nekien ez nintzela Gabrielen mamuaren bila etorri, Karmeloren gonbitagatik etorri nintzelako aitzakia aparta, baina nigandik ihes egiten jarraitzen nuen, mamu-itxura zuten oroitzapenen betetako hirian nora ezean.

Hiri hark zeresan handia eduki zuen nire iraganean, eta bertan igaro nuen denbora gainera zetorkidan orain. Bidaia hasi baino lehen zer gertatuko zitzaidan aurreratzeko gai izan ez nintzela zirudien. Dena dela, munduko beste edozein hiritan ere gauza bera gertatuko zitzaidan, seguruenik.

Hala ere, patuak nahierara nahasten ditu kartak eta egunak. Hementxe eta ez beste leku batean, orain dela urte asko... Bai, hementxe, ilart-brinza bat ateracen da... (13). Bira eman nuen. Azkar ibiltzen hasi nintzen. Hotelera iritsi nintzen. Begiratokira irten nintzen, baina ilargia ez zegoen zeruan.

8

Hemen, orain, duela zenbait egun hiri honetara ekarri ninduenaren antzekoa den bagoi honetan eserita, trena noiz irtengo zain nago. Bien bitartean, nire aurpegia ikusten dut kristalean islatuta, txistuak une batetik bestera joko duen itxaropenaz. Berehalakotasunaren sentsazio deseroso horren eraginez, itxaroteko gai baino ez naiz.

Orain dela gutxi, kristalaren beste aldean zegoen Karmelok niretzat ulertezinak izan diren hitzak ahoskatu ditu agur esateko, eta eskuaz agurtu nau. Nire begirada ez da bera zegoen tokitik mugitu, bera ez badago ere. Nolanahi ere, bere agerpena lehen baino handiagoa da, bagoiko atera iritsi arte nasatik elkarrekin oinez genbiltzanekoa baino handiagoa, alegia. Une horretan, bere hirian emandako egunez hitz egin dugu, gainera.

Bai, bere agerpena biziagoa da orain. Harrigarria da besteek gure alboan daudenean baino agerpen sendoagoa izatea desagertzen direnean. Orain, horixe bera gertatzen zait Karmelorekin. Nire begiek bere irudia gordetzen dute hortxe, leihoaren beste aldean, nasaren gainean, agur-keinua egiten. Karmelo ez ikusteko, begirada finkatu behar dut kristalean.

Hala ere, oraindik bere alboan nagoela sentitzen dut. Argitaratu berri duen azken liburua dut esku artean. Joan den arratsaldean, aurkezpenera joan nintzen, eta horixe bera izan da bidaia honen ustezko arrazoia, benetakoa nire iraganera egindako bidaia izan den arren. Bidaia hori, ordea, ez da oraindik amaitu, baina ez trena oraindik irten ez delako, aurrean dudan ibilbideak hiriko egonaldiak baino gehiago iraungo duelako eta espazio hori kilometrotan neurtzerik ez dagoelako baizik. Orain, leihoko kristalean, beira bikoitzeko leiho hermetikoan ikusten dut neure aurpegia.

Gaur eguneko trenetan, halakoxeak dira leihoak. Bestetik, egiaztatu egin dut isla bikoitza dela eta, nire aurpegia ez ezik, nasako zorua ere marrazten dela atzealdean eszenatokia izango balitz bezala nasako zorua ikusten uzten didan gainazal garden horretan. Bertan, gainera, elkar besarkatu eta ni trenera igo baino lehen, Karmelok duela gutxi esan dit laster itzultzeko, berriro ere gustura lagunduko didala edozein mamu bilatzen, olerkari edo emakume baten mamua bada, batik bat. Merezi du horrelako bi mamuren atzetik joatea.

Dena dela, bere aurpegia eta nirea ez dira isla bikoitzean gainjartzen diren bakarrak. Atzealde grisean, geltokiko zoruarena agertzen delako. Era berean, neskalagunaren aurpegia ere bada kristal honetan islatzen dena, korridorearen beste aldeko eserleku batean egongo balitz bezala. Isla gehiegi dira begira bakar baterako.

Orain, ondo egongo litzateke lainoak berriro ere toki hau inguratuko balu eta leihoko kristaleko mamuen aurpegiak ikusten utziko ez balit. Beiraren beste aldean, nasako zoruan gainean zutik agur-keinu mutua egiten dagoen Karmeloren isla ere ez lidake ikusten utzi beharko. Egunotakoa bezalako lainoa izan beharko litzateke, atzo arratsaldean Polloeko hilerriko hilarrien gainean flotan zebilena bezalakoa. Bertako hilobi eta panteoietako gurutzeen profilak desitxuratzen zituen.

Era berean, ni iritsi eta hurrengo egunean azaldutako lainoa bezalakoa ere izan liteke. Portuan lehorreratutako itsasontzietako mastak lausotzen zituen. Bestetik, ondo egongo litzateke haizea altxatzea, zentzurik eta azalpenik gabe setiatzen nauten irudi guztiak uxatzea eta bere hilobian idatzitako hitzak betiko ezabatzea -Zuregananz naramaten hoiek / haizearen hegal zabalak / dira (14)-.

12 Hamaikagarren soneto azaldua. Euskal Harria. Gabriel Aresti. 13 Hamaikagarren soneto azaldua. Euskal Harria. Gabriel Aresti.14 Haizearen hegalak. Euskal Harria. Gabriel Aresti.